🌹به نام خدا 🌹
جلسه هشتم ۱
صراط الذین انعمت علیهم غیرالمغضوب علهیم و لا الضّالّین
هدف خداوند از خلقت دنیا، برگزاری یک دوره آموزش و آزمون است. انسان مومن باید در کوران‌های زندگی دنیا، آزمون‌های الهی را تجربه کند که بر اساس آن در امتحان بندگی امتیاز می‌گیرد. آن که انسان در چه مرحله‌ای از مقام بندگی و تسلیم است، تا چه مقدار اوامر معبود خود را به جان می‌خرد و در نواهی خویشتنداری می‌کند و در برابر مقدرات او سر تسلیم فرود می‌آورد، همه و همه مراحل این آزمون بزرگ است که در آن انسان به دست محبوب امتیاز کسب می‌کند و به مقامات و رتبه‌های عالی دست می‌یابد.
بنابر آیات 66 تا ۷۰ سوره نساء، کسانی می‌توانند در مسیر صراط مستقیم باشند که به معنای اخلاص کامل همه چیز خود را در راه خدا فدا کنند و بندگی خالصانه نصیب کسانی می‌شود که در درگاه خداوند تسلیم کامل باشند و هرچه را خواست تقدیم کنند و راضی باشند. اگر چنین می‌کردند ما آنها را به صراط مستقیم هدایت می‌کردیم.
همانا زمانی که انسان در نماز خود دائماً هدایت به صراط مستقیم را می‌خواهد، منظور این است که به جایی برسد که بندگی خالصانه داشته باشد و بتواند همه چیز را تقدیم خدا کند. انبیاء و صدیقان این گونه عمل می‌کردند. نمونه بارز آن امام حسین (ع) و اصحاب و یارانشان که این گونه با خدا سلوک کردند، از جان و مال خود گذشتند، آنها بندگی خالصانه و تسلیم محض بودن در پیشگاه خداوند متعال را به نمایش گذاردند.
مراحل بعدی مومنینی هستند که برای رسیدن به مرحله مقرّبین تا حدودی مایل به این فداکاری هستند و قرآن می‌فرماید: ما آنها را به صراط مستقیم هدایت می‌کنیم،
«وَلَهَدَيْنَاهُمْ صِرَاطًا مُسْتَقِيمًا». ۱
نمازگزار وقتی در نماز هدایت به صراط مستقیم را می‌خواهد درخواست رسیدن به این مرحله را دارد تا بتواند همه هستی خود را تقدیم درگاه حضرت حق نماید.
انعمت علیهم چه کسانی هستند؟
خداوند نیز در آیه 69 سوره نساء به مومنین مژده می‌دهد: کسانی که از خدا و رسول او اطاعت کنند، اوامر خدا را اجرا و نواهی را ترک کنند، با کسانی خواهند بود که به آنها نعمت بخشیده‌ایم، یعنی با پیامبران، صدیقین، شهدا و نیکوکاران محشور خواهند شد، اینان رفیقان خوبی هستند.
و خداوند بخشاینده مهربان، به فضل خود مومنان را همنشین الذین انعمت علیهم می‌کند. در حدیثی در ذیل این آیه فرمودند: «الذین انعمت علیهم» یعنی حضرت رسول الله و اهل بیت ایشان. ۲
همچنین آمده است این کسانی که خدا بر آنها نعمت داده شیعیان امیرالمومنین علی (ع) هستند، کسانی که ولایت علی بن ابیطالب (ع) را برای آنها رقم زده و این نعمت را به آنها بخشیده است و کسانی که غضب بر آنها نکرده و گمراه نشدند. ۳
مراد از غیر المغضوب علیهم در تفسیر سوره حمد چیست؟
این بخش از سوره حمد را به دو گونه معنا کرده‌اند:
1ـ ما را به راه کسانی که به صراط مستقیم هدایت کردی و نعمت بخشیدی هدایت کن، ما در راه کسانی قرار نگیریم که به آنها غضب کردی و کسانی که گمراهند.
2ـ خدایا ما را هدایت کن به صراط مستقیم، راه کسانی که نعمت بر آنها ارزانی داشتی و غضب بر آنها نکردی و آنها گمراه نشدند.
در مجموع از معانی این آیات چنین برداشت می‌شود که آنها سه دسته‌اند: کسانی که خدا به آنها نعمت بخشیده، کسانی که خدا بر آنها غضب کرده و کسانی که گمراهند. ما از خدا می‌خواهیم از گروهی باشیم که خدا به آنها نعمت داده است.
مغضوبین
مغضوبین چند دسته هستند:
نواصب: یک گروه از مغضوبین نواصبی هستند که لعن را باب کردند و بر این کار باقی ماندند. آنها امیرالمومنین علی (ع) را سب و لعن می‌کردند ۴.
آنها کسانی بودند که به دستور معاویه به لعن حضرت علی (ع) در خطبه‌های نماز جمعه در بلاد اسلامی می‌پرداختند که تا سال صد هجری در دستگاه بنی امیه انجام می‌شد و عمر بن عبدالعزیز دستور لغو آن را داد.
یهودیان: حدود 15 آیه درباره کسانی است که مورد غضب قرار گرفته‌اند و 10 آیه از آنها در مورد یهود است، آنهایی که دانسته با حق و پیامبر خدا (ص) دشمنی می‌کنند و به خاطر زیاده طلبی کفر ورزیدند و چه بد خودشان را فروختند. ۵
قاتلین نفس مومن: کیفر کسی که مومنی را به عمداً به قتل برساند جهنم است و غضب خدا برای اوست مگر کسی که توبه کند. ۶
منافقین: اینان گمراه نیستند بلکه بالاتر از آن هستند ۷
#بخش_تفسیر_کانال
دوستان تفسیر قرآن کریم
@mohammadaminaghajany
ادامه مطلب 👉