آثار یاد مرگ
1.
اولین اثر این است که اصولاً یادِ مرگ، برترین نوع تفکر شمرده شده است. تفکر، خودبهخود عبادت است، «کَانَ أَكْثَرُ عِبَادَةِ أَبِي ذَرٍّ رَحْمَةُ اَللَّهِ عَلَيْهِ خَصْلَتَيْنِ اَلتَّفَكُّرَ وَ اَلاِعْتِبَارَ 1»، بیشترین عبادت ابوذر، تفکر و عبرتگیری بود و بالاترین نوعِ تفکر، تفکر در مرگ است.
2.
دوم اینکه، برترین نوع عبادت، یاد مرگ است و این معنا در روایات تأکید شده است. اینگونه نیست که عبادت فقط نماز و روزه باشد، بلکه همین که انسان در هر حالی هست به یاد مرگ باشد چه در حال رانندگی چه پشت میز کار یا در هر حال دیگر، همین خودش عبادت است. زیرا یاد مرگ در حقیقت در مرحله اول، یک امر قلبی است؛ بنابراین بالاترین عبادت شمرده شده است.
3.
سوم، فرمودهاند که برترین زُهد در دنیا، یاد مرگ است. انسان مؤمن باید به دنیا بیرغبت باشد و از آثار مهم یاد مرگ، زهد و بیرغبتی به دنیا است.
4.
چهارم، اینکه یاد مرگ، دنیا را در نظر آدمی خار و پست میکند. در زبور داوود (سلاماللهعلیه) آمده است که کسی که یاد مرگ میکند، دنیا از چشمش میافتد و دیگر دنیا در نظرش مهم نیست. ما در دعایی که شب نیمه شعبان میخوانیم و مستحب است که این دعا را هر موقع توانستیم بخوانیم، عبارت مهمی داریم. «َلاَ تَجْعَلِ الدُّنْيَا أَكْبَرَ هَمِّنَا وَلاَ مَبْلَغَ عِلْمِنَا 2»، خدایا، دنیا بزرگترین غم و غصه ما و درگیری ذهنیِ ما نباشد. ذهنِ ما اینقدر کوچک و همت ما اینقدر کوتاه نباشد که فقط وقتی به دنیا رسید اشباع شود و از ماورای دنیا غافل باشد.