🔥وسوسة شیطان و راهکارهای مقابله با آن در قرآن:
📌قسمت اول:
🔸چکیده:
دشمنی کردن در قالب دوستی و خیانت کردن با ابراز خیرخواهی، موفّقیّت بیشتری برای دشمنان به ارمغان می‌آورد، بی‌آنکه هزینة مالی و جانی در این مسیر صرف شود. نخستین موجودی که از این شیوه بهره جست، ابلیس بود.
دشمنی او از روی حسادت نسبت به مقام والای آدم سرچشمه می‌گیرد. گرچه شیطان بر انسان سلطه ندارد، امّا از ابزارهایی مانند نفس امّاره و اختیار انسان استفاده کرده است و با شیوه‌هایی همچون وسوسه، وعده‌های دروغ، تفرقه‌افکنی، اغفال، فسادانگیزی و مانند آن، آدمیان را به سوی گمراهی سوق می‌دهد. امّا اگر انسان مؤمن و باتقوا به خدا پناهنده شود و بر او توکّل نماید، از شرّ شیطان ایمن خواهد بود. در این نوشتار، ابتدا به معرّفی ابلیس و شیطان پرداخته شده است و آنگاه اهداف آنان از منظر قرآن تبیین شده است.
🔸در ادامه نیز روش‌ها و ابزارهای تهدید شیطان معرّفی، و در پایان، راهکارهای قرآن برای رهایی از این خطر برشمرده شده است.
💥تهدیدهای ابلیس را می‌توان اوّلین و جدّی‌ترین تهدید پنهان و نرم1 قلمداد کرد؛ زیرا این تهدید همزمان با آغاز خلقت انسان است. زمانی که خداوند آدم را آفرید و به ملائکه دستور داد تا در مقابل او سجده کنند، ابلیس از این فرمان تمرّد کرد2. سپس او از روی خودخواهی و انتقام‌جویی تصمیم گرفت که انسان‌ها را گمراه کند
📚(ر.ک؛ الأعراف/16ـ17؛ الحجر/39؛ الإسراء/ 62 و ص/82).
او بر تهدید خود، به عزّت خداوند قَسَم یاد کرد3. تاریخ عملکرد او تاکنون نشان می‌دهد که تهدید جدّی است، بلکه تا پایان عمر انسان و تا قیامت ادامه دارد4
📚(ر.ک؛ مکارم شیرازی و دیگران، 1374، ج 19: 344).
🍃در اینجا تلاش شده است به پرسش‌های ذیل با استعانت از قرآن کریم پاسخ داده شود:
1ـ تهدید پنهان شیطان در کدام ابعاد و با چه مؤلّفه‌هایی صورت می‌پذیرد؟
2ـ ابزار تهدید شیطان در برابر انسان کدامند؟
3ـ روش‌ها و اهداف شیطان در اعمال مقاصد تهدیدآمیز خود چیست؟
4ـ قرآن مجید چه راهکارهایی برای مقابله با این تهدید پیش روی انسان قرار می‌دهد؟
⚡️1ـ معنای تهدید پنهان شیطان
در تعریف مفهوم تهدید پنهان شیطان می‌توان گفت: مجموعة اقدام‌هایی است که شیطان به منظور تغییر در اعتقادات، ارزش‌های اخلاقی و الگوهای رفتاری انسان و در نهایت، نافرمانی او از دستورهای خداوند، از طریق فریب، وسوسه، تزیین و مانند آن انجام می‌دهد.
⚡️2ـ ابلیس و شیطان
واژة «شیطان» از مادّة «شطن» به معنای «بُعد یا دوری از خیر» است. همچنین به معنای «ریسمان طویل و مضطرب» نیز گفته شده است
📚 (ر.ک؛ طریحی، 1375، ج 6: 271ـ272).
برخی معتقدند کلمة «شیطان» به موجود سرکش و متمرّد، اعمّ از انسان، جن و یا جنبندگان دیگر اطلاق می‌شود و به معنی روح شریر و دور از حق نیز آمده است. اینکه به ابلیس هم شیطان اطلاق شده، به خاطر فساد و شرارتی است که در او وجود دارد. همچنین واژة «إبلیس» از مادّة «بلس» به معنای «یأس و رانده از قرب و رحمت» آمده است
📚(ر.ک؛ مکارم شیرازی و دیگران، 1374، ج1: 191ـ193 و طیب، 1378، ج 8: 32).
3ـ تفاوت شیطان و ابلیس
ابلیس، اسم شیطان خاصّی است که به واسطة نافرمانی، از درگاه خداوند رانده شد و شیطان یک مفهوم کلّی است به معنای موجود متمرّد و طغیانگر که ابلیس و دیگر شیاطین را از جنّ و انس و یا حتّی حیوانات شامل می‌گردد.