بحث خودسازی و تزکیه نفس در بین تعالیم اسلامی جایگاه ویژه­ای دارد و در منابع اسلامی توصیه های گهرباری در مورد راه­های مبارزه با هواهای نفسانی و درونی ارائه شده است. قرآن کریم روی این مسئله تکیه زیادی دارد. زیرا هر اندازه هم شخص درس بخواند و عالم شود اگر غیر مهذب باشد نه تنها مسیر کمال را نپیموده و انسان مفیدی نخواهد بود، بلکه به مراتب زیانش بیشتر از یک شخص تحصیل نکرده است. آمدن پیامبران هم به همین منظور بوده که راهنمایی باشند برای خودسازی انسان و در این راه هر کس خود باید اقدام کند و با توسل و یاری جستن از خداوند متعال در این راه گام بردارد. در این نوشتار با استمداد از کلام وحی و معصومین علیهم السلام سعی شده راه های خودسازی، عوامل آن و آثار فردی و اجتماعی آن تبیین شود و این مسئله روشن گردد که خودسازی و تهذیب نفس مقدمه و راه رسیدن به کمال حقیقی انسانی است.