بنابراين، عمده روشي كه من در پيش گرفتم، اين است كه با آحاد مردم و حتي كساني كه ممكن است فريب دستگاه هيئت حاكمه را خورده باشند و در مناصب حكومتي به انجام وظايف اشتغال داشته باشند و حتي آناني كه ممكن است به عنوان فرماندهان نظامي، اردوي لشكري دشمن را مديريت كنند، چيزي جز روشنگري و نصيحت خيرخواهانه نخواهد بود؛ البته تا آنجا كه مايه يأسم نشود. اما همگان بايد بدانند كه اين روش با زورگويان و كساني كه گوش آنان بدهكار هيچ گفتگوي منطقي و مسالمت آميز نيست، تفاوت اساسي دارد. در فرهنگ بيدارگرانه امام حسين عليه السلام پذيرش ظلم و رفتن زير بار آن هرگز جايي ندارد. همگان بايد بدانند كه با قدرتمندان زورگو هر چند ابتدا حجت الهي را تمام مي ‌كنم ولي، دست سازش به آنان نخواهم داد. چرا كه معتقدم در چنين شرايطي، مردن به مراتب شرافتمندانه تر است از اينكه در كنار ظالم باشم و با چشم خودم ببينم به احكام الهي سخريه مي گيرند و به شهروندان جامعه اسلامي ظلم مي كنند. از اين كه فرصت زيادي نيست، لازم مي ‌دانم بيان حوادث تاريخي مربوط به اين حركت الهي را و چگونه از مدينه حركت كرد و در مسير راه چه اتفاقي افتاد خودداري كنم؛ لذا فقط به ذكر و توضيح همين وصيت نامه الهي آن حضرت بسنده شود. خوب، امام حسين عليه السلام با همين انگيزه مسير كربلا را در پيش گرفت. البته در اين ميان افراد زيادي بودند كه به حضرت پيشنهاد مي كردند از در صلح با يزيد وارد شود، ولي همان طوري كه در منابع تاريخي آمده، حضرت هيچ يك از اين پيشنهاد را نپذيرفت و در نهايت مسير خود را كه دفاع از ارزشهاي اسلامي و سنت جد بزرگواش صلّي الله عليه و آله و سلّم بود، انتخاب كرد و با پايه گذاري نهضت عاشورا، هم امت آن روز اسلامي را بيدار كرد و هم بيداري كامل و همه جانبه به جامعه اسلامي بعد از حيات خودش و بلكه فراتر از‌ آن بيداري جامعه انساني را بنيان نهاد. اساسي‌ترين مراحل شكل گيري بيداري اسلامي به خوبي پيدا است كه حركت الهي و نهضت بيدارگرانه‌ امام حسين عليه السلام از مدينه و لحظه حركت به سمت مكه و اقامت در حرم امن الهي زمينه شكل گيري بيداري اسلامي هر چند به‌ صورت نا محسوسي را به وجود آورد؛ لكن آنچه در اين مقوله به شكل بارز و اساسي در بستر تحولات تاريخي نمود پيدا مي ‌كند و مي ‌تواند به عنوان اساسي ترين مرحله در جهت شكل گيري بيداري اسلامي مطرح باشد و از نقطه نظر زماني از اهميت ويژه ‌اي برخوردار است، حوادث غمبار روز عاشورا و نوع واكنش امام حسين عليه السلام و اطرافيان ايشان از يك ‌سو، اما برخوردهاي خشن و غير انساني دشمن‌ چه در ارتكاب قتلهايي كه انجام دادند و چه پس از پايان خون ‌ريزي ‌هاي وحشيانه از سوي ديگر است كه هم بازتاب فراوان در بازخواني تاريخ گذاشت و هم توانست ماهيت واقعي دستگاه حاكمه را براي افكار عمومي جامعه آن روز و ديگر جوامعي پس از آن روشن كند كه خود به خود نقش اساسي در شكل گيري بيداري همه جانبه امت اسلامي به شمار مي ‌رود. به همين جهت لازم مي دانم به اختصار به بخشي از اين مراحل و عوامل مؤثر در آن، اشاره كنم. سخنراني روشنگرانه امام حسين عليه السلام در برابر دشمن اجازه بدهيد اولين مرحله اصلي كه بيداري اسلامي در آن شكل گرفت را محضر عزيزان تقديم كنم. به گواهي تاريخ اولين لحظه ‌اي كه نقش مهمي در شكل گيري يك بيداري همه جانبه داشت و حتي توانست در درون ساختار نظامي دشمن نفوذ كند و برخي از فريب خوردگان را بيداري بخشد، سخنراني روشنگرانه بود كه امام حسين عليه السلام در روز عاشورا در برابر اردوي تا به دندان مسلح دشمن انجام داد. به صورت خلاصه عرض كنم، حضرت وقتي بر شتر خود سوار شد و با صدايي هر چه رساتر كه بيشترشان مي شنيدند فرياد كرد: اي مردم عراق گفتارم را بشنويد و در كشتنم شتاب نورزيد تا شما را به آنچه بر من واجب است موعظه كنم و عذر خود را در آمدن به عراق بازگويم. آن‌ گاه اگر عذر مرا پذيرفتيد و سخنم را باور كرديد و از راه عدل و انصاف با من رفتار نموديد، راه خوشبختي خود را هموار ساخته ايد و شما را بر من راهي نباشد، و اگر هم عذر مرا نپذيرفتيد و از راه عدل و انصاف منحرف شديد، كشتن من پس از اين باشد ... اين مردم مرا بشناسيد و به بينيد كه من كه هستم؟ ... اي شبث بن ربعي و اي حجار بن أبحر و اي قيس بن اشعث ... مگر شما خود به من نامه ننوشته ايد كه ميوه‌ ها رسيده است و زمين‌ ها سبز و خرم شده ...[4] در اين سخنراني امام هم جايگاه و موقعيت خود نسبت پيامبر صلّي الله عليه و آله و سلّم را به كساني كه از اطراف و اكناف براي كشتنش به كربلا آمده بودند و فكر مي كردند با دشمن خدا مي جنگند معرفي كرد و بدين وسيله وجدان ‌هاي خفته را بيدار كرد. تا آنجا كه خيلي ها به گريه افتادند هر چند به دلايلي كه جاي بررسي بيشتر دارد، نتوانستند از اردوگاه دشمن خارج بشوند و به صف امام بپيوندند.