اگر کسی امر به معروف و نهی از منکر را به طور کلی رها کند، به تدریج بی تفاوتی در زندگی او حاکم می شود و چنین شخصی از حیات سعادتمند محروم می شود. امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «مَنْ تَرَک إِنْکارَ الْمُنْکرِ بِقَلْبِهِ وَ لِسَانِهِ (وَ یدِهِ) فَهُوَ مَیتٌ بَینَ الْأَحْیاءِ»[1] ؛ «آن کس که زشتی ها را در دل و به وسیله دست و زبانش انکار نکند، مرده ای است میان زندگان!». درحالی که قرآن کریم در آیات متعددی حیات حقیقی را تنها در پرتو ایمان و عمل صالح به می داند.[2] خداوند می فرماید: مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکرٍ أَوْ أُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیینَّهُ حَیاةً طَیبَةً[3]؛ «هر کس کار شایسته ای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که مؤمن است، او را به حیاتی پاک زنده می داریم». بنابراین ترک امر به معروف و نهی از منکر به طور کلی و در یک سیر تدریجی انسان را از حیات طیبه و راستین محروم می کند.[4] عدم استجابت دعا هنگامی که امر به معروف و نهی از منکر متروک شود و مردم به آن توجهی نکنند دعایشان مستجاب نمی شود.[5] امام علی (علیه السلام) فرمود: «امر به معروف و نهی از منکر را ترک نگویید و اگر آن را ترک گفتید: «تدعون فلا یستجاب لکم»[6] ؛ «دعا می کنید ولی دعایتان به اجابت نمی رسد». شریک گناه چنانچه شخصی عمل منکر و زشتی را مشاهده کند که از فرد یا افرادی سرمی زند، و با این که می تواند جلوی آن منکر را بگیرد، ولی بی تفاوت از آن بگذرد در گناه آن گناهکار شریک خواهد بود، و فرق نمی کند که این بی تفاوتی در برابر معصیت ها و منکرات، به خاطر بی اهمیت جلوه دادن موضوع باشد یا به جهت راضی بودن و همسو بودن با مفسدین. امیرمؤمنان علی (علیه السلام) جهت تبیین این مسئله با اشاره به داستان قوم ثمود و پی نمودن ناقه صالح فرموده اند: «ناقه ثمود را فقط یک نفر پی کرد، ولی عذاب الهی همه را فرا گرفت، چون همه بدین عمل راضی بودند».[7] بنابراین هر کس با عده ای در رفتارشان موافق باشد و به اعمال آنها رضایت دهد، اگر چه در عمل آنها را یاری نکند، از آنان محسوب می شود و رضایت قلبی او نسبت به فعل گناه، و اظهار ناراحتی نکردن در برابر منکر، به معنای رضایت به گناه آنان است، او را نزد خدا شریک جرم معصیت کاران قرار می دهد. امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: «مَنْ لَهُ جَارٌ وَ یعْمَلُ بِالْمَعَاصِی فَلَمْ ینْهَهُ فَهُوَ شَرِیکه»[8] ؛ «هر کس همسایه ای دارد که اهل معصیت است و او را نهی نمی کند، در گناه او شریک است».