نكته ها ۱.نوف بكالى كيست؟ «نوف» (بر وزن خوف) يكى از ياران امير مؤمنان على(عليه السلام) و احتمالاً از خادمان آن حضرت بود. در ضبط وصف او (بكّال) اختلاف است بعضى «بِكال» (بر وزن كتاب) و بعضى «بَكال» (بر طواف) و بعضى «بَكّال» (بر وزن فعال) گفته اند و در هر حال آن را شاخه اى مى دانند از قبيله همدان يا حِمْيَر كه در يمن سكونت داشتند. قابل توجه اين كه در امالى صدوق (مطابق نقل قاموس الرجال مرحوم شوشترى) روايت مفصلى از قول نوف بكالى از امير مؤمنان نقل شده كه بخشى از آن چنين است: «يَا نَوْفُ إِنْ سَرَّكَ أَنْ تَكُونَ مَعِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَلاَ تَكُنْ لِلظَّالِمِينَ مُعِيناً يَا نَوْفُ مَنْ أَحَبَّنَا كَانَ مَعَنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَوْ أَنَّ رَجُلاً أَحَبَّ حَجَراً لَحَشَرَهُ اللَّهُ مَعَهُ; اى نوف! اگر دوست دارى روز قيامت با ما باشى به ظالمان كمك نكن. اى نوف! هر كسى ما را دوست دارد (در آن روز) با ما خواهد بود حتى اگر كسى قطعه سنگى را دوست بدارد، خداوند او را با آن محشور مى كند». ۲. راز و نياز شبانه هنگامى كه چشم هاى غالب مردم به خواب مى رود و پاسى از شب مى گذرد و محيطى آرام و روحانى و معنوى به وجود مى آيد، پارسايان شب زنده دار از خواب خوش برمى خيزند و به راز و نياز و اداى نماز به درگاه پروردگار مى پردازند مخصوصاً در نيمه دوم شب و سحرگاهان اين راز و نياز تأثير بيشترى در پرورش روح و جان دارد; نه كسى انسان را به خود مشغول مى كند، نه كسب و كار و فعاليت هاى روزانه و نه شبهه رياكارى است و انسان به تمام معنا، با خداى خود خلوت مى كند و به همين دليل به پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) در سايه تهجد شبانه مقام محمود داده شده است; (وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً). نيز به همين دليل به اين گونه افراد پاداش هايى وعده داده شده كه به فكر هيچ كس نرسيده است: (فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُن جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ). در همين رابطه امام صادق(عليه السلام) مى فرمايد: «مَا مِنْ عَمَل حَسَن يَعْمَلُهُ الْعَبْدُ إِلاَّ وَلَهُ ثَوَابٌ فِي الْقُرْآنِ إِلاَّ صَلاَةُ اللَّيْلِ فَإِنَّ اللَّهَ لَمْ يُبَيِّنْ ثَوَابَهَا لِعِظَمِ خَطَرِهَا عِنْدَهُ فَقَالَ: (تَتَجافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَمِمّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ * فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُن جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ); هيچ عمل نيكى نيست مگر اين كه پاداش معينى در قرآن براى آن بيان شده مگر نماز شب كه خداوند بزرگ ثوابش را به دليل عظمت آن بيان نكرده و فرموده: پهلوهايشان از بسترها در دل شب دور مى شود (و به پا مى خيزند و رو به درگاه خدا مى آورند) و پروردگار خود را با بيم و اميد مى خوانند و از آنچه به آنان روزى داده ايم انفاق مى كنند * هيچ كس نمى داند چه ثواب هايى كه مايه روشنى چشمان است براى آنها نهفته و ذخيره كرده است».