⭕️ توصیف پاینده از آسیاب شیرخانه نجف آباد شادروان ابو القاسم پاينده كه خود در دوران نوجواني براي خرد كردن گندم به اين آسياب رفته با قلم توانايي كه داشته چنان توصيف زيبايي از اين آسياب دارد كه دريغم آمد از نقل آن خود داري كنم؛ خدايش رحمت كند. آسياب شير خانه يك قلعه گلي بود با يك برج بلند كه از دو پهلوي آن دو مزغل آويخته بودند. در بزرگ سنگي باز و با عرصه اي تاريك، هوايي با مزه آرد، از روزن كوچك اتاق، نور آفتاب چون طناب كشي پايين افتاده بود. هوا از غبار آرد چنان غليظ بود كه نور كمرنگ به زحمت در آن نفوذ مي كرد. پهلوي در، آسيابان پيرمردي روي سكوي سنگي، پشت به ديوار لميده بود و روبه روي او كتري قراضه اي دود زده روي اجاق مي جوشيد. ور ور سنگ و هو هوي آب در محوطه تاريك، طنيني توهم انگيز داشت، جوال ها همه جا را پر كرده بود. پاي سنگ آسياب رسيدم، گويي زمين لرزه داشت، روي يك سكوي بلند، سنگ بالا بر سنگ زير بسرعت مي گشت. در ديوار مجاور جايي همانند آخور پر از گندم بود و از زير آن چيزي همانند ناودان بر سنگ دوار افتاده بود كه از جنبش آن گندم ها از گلوي سنگ بالا، ميان دو سنگ مي لغزيد. از گوشه سكو، ناوداني ديگر آويخته بودند كه آرد از آن فرو مي ريخت. پهلوي سكو دريچه اي بود كه به زحمت از آن مي شد گذشت. بيرون دريچه چرخ بزرگ با پره هاي پهن و دراز، زير فشار آب آهنگي ناله مانند داشت، جوي آب از زير دو بيد كهنسال مي گذشت و از شكاف سنگي بزرگ با صدايي گنگ روي پره ها مي ريخت و از زير آن پر كف و خروشان در بستر جوي مي لغزيد. محور چرخ از درون ديوار تا زير سنگ آسيا كشيده بود و از انتهاي آن چند دسته تبر چوبي در يك استوانه قايم چنگ انداخته بود كه از سوراخ سنگ زير، مي گذشت و دوپاره آهن زمخت در گلوي سنگ دوار محكم شده بود. 📌 بخشی از کتاب «مقدمه ای بر تاریخ و فرهنگ مردم نجف آباد» به قلم «فضل الله خلیلی»؛ کاری از انتشارات مهر زهرا(س) 🆔@najafabadnews_ir 🆔 http://najafabadnews.ir