در یک ماه اخیر حاج آقای پناهیان مباحثی را مطرح کرده‌اند که نشان‌دهنده تغییر رویکرد ایشان در بررسی مسائل اجتماعی، از نگاه صرفا روانشناسانه و فردگرایانه به نگاهی نشات گرفته از علوم اجتماعی است! این تغییر رویکرد بسیار حائز اهمیت است، در ادامه به صورت مختصر به اهمیت این موضوع اشاره می‌شود:
🔸️متاسفانه آنچه که در چند دهه گذشته شاهد آن بوده‌ایم پیوند عمیق "نگاه تصوف گرایانه و عرفانی" و "روانشناسانه" در اکثر حوزه های علمیه ماست! این رویکرد، تنها راه نجات جامعه را تربیت فردی و آموزش فردی می‌داند! و در نتیجه از فرآیندهای اجتماعی تربیت و رشد مردم غفلت می‌کند!
🔸️این نگاه فردگرایانه در دنباله‌ی اجتماعی خود، پیوند بین "دانشگاه تقلیدی غیر ایرانی" حاکم بر کشور ما با "فردگرایی موجود در نگاه لیبرالی" را رقم می‌زند؛ در واقع نگاه فردگرایی و شاید بهتر باشد بگوییم خودگرایی نهادینه شده در وجود جوانان _که بدتر از فردگرایی است_ ظرفی می‌شود برای نگاه لیبرالیستی که خروجی این ظرف و مظروف، دانشجویانی است فاقد نگاه اجتماعی، که برای دستیابی به موفقیت خود، در بسیاری از موارد، جامعه و وطن خود را فدا می‌کنند!
🔸️بعلاوه، این نگاه فردگرایانه و این پرداخت روانشناسانه‌ی مسائل اجتماعی، با رسوخ در لایه‌ها و سطوح مختلف حکمرانی، منجر به ایجاد بحران‌های گسترده‌ای در جامعه‌ی ایران اسلامی شده است که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
✔استقرار نظام آموزش و پرورش غیر فرهنگی و مبتنی بر آموزش و تربیت فردی:
از نمودهای این نوع نگاه به آموزش و پرورش، عدم توجه به استعدادهای متفاوت و متنوع مردم و اقوام مختلف ایرانیِ ساکن در محیط‌های جغرافیایی متنوع و در نتیجه ارائه آموزش‌های یکسان و غیرمرتبط با بوم و فرهنگ آن‌هاست، که همچون سد بزرگی، مانع شکوفایی استعدادهای فرهنگی و قومی ایرانیان شده است.
✔غلبه‌ی رویکرد روانشناختی در نگاه به خانواده و در نتیجه افزایش سرعت روند فروپاشی نهاد خانواده:
خانواده نهادی اجتماعی است که متولی آن باید "علوم اجتماعی مردم محور" باشد نه "روانشناسی فرد محور"! که متاسفانه در حال حاضر در ایران، خانواده و مسائل آن، کاملا به روانشناسان سپرده شده که نتایج آن هم بر همگان عیان است!
✔غلبه نگاه روانشناسی موفقیت و ثروت در برنامه‌ریزی برای آینده نوجوانان و جوانان:
روانشناسی موفقیت بدون توجه به عوامل گسترده و متعدد اجتماعی،اقتصادی،فرهنگی و حتی سیاسی موثر بر موفقیت انسان‌ها، موفقیت را تنها در گرو برنامه ریزی و تلاش خود افراد می‌داند!
آسیب این نگاه زمانی نمایان می‌شود که افراد با وجود برنامه ریزی و تلاش و کوشش فراوان، به مقصود و اهداف خود نمی‌رسند! اینجاست که افراد دچار سرخوردگی بزرگی شده و با توجه به چارچوب ذهنی شکل گرفته‌ی خود،ناشی از مباحث مشاوره‌های روانشناسی موفقیت، خود را بی‌عرضه تلقی کرده و اعتماد به نفس خود را به طور کامل از دست می‌دهند! افسردگی، خودکشی، عدم توان مسئولیت‌پذیری و غیره نیز از دیگر عوارض این موضوع است.
✔عدم توسعه‌ی گفتمان عدالتخواهی و عدالت‌پژوهی در جامعه
غلبه رویکرد فردگرایانه روانشناختی و غفلت از حوزه‌های متنوع و متعدد ساختارها و روابط اجتماعی، منجر به ایجاد فضایی شده است که این غفلت را تشدید می‌کند؛به صورتی که مردم را بیش از پیش از درک "تاثیر ساختارها و روابط اجتماعی" بر ایجاد یا حل مسائل و مشکلات موجود، ناتوان می سازد! و در نتیجه‌ی آن تنها راهی که به ذهن مردم خطور می‌کند "تغییر مسئولین" است!
خطر آنجاست که مردم با تغییر مسئولین نیز، چندان تغییری در بهبود اوضاع احساس نمی‌کنند! اینجاست که نوعی تصور "به بن‌بست رسیدگی" و "عدم امکان تغییر" در اذهان عمومی شکل می‌گیرد که خود، احتمال وقوع شورش‌های خشن اجتماعی را تقویت خواهد کرد!
نگاه فرد گرایانه، "عدالت" را در عدالت فردی یا همان تقوا خلاصه کرده و بر این امر پافشاری می‌کند که با حضور "افراد باتقوا" در حکومت، مسائل حل خواهد شد!در صورتی که عدالت، معنایی فراتر، ابعادی گسترده تر و پیچیده داشته و صِرف با تقوایی و دارا بودن عدالت فردی، کارساز نخواهد بود و بهبود اوضاع، متضمن تحول ساختارهای اجتماعی و روابط اجتماعی بر مبنای عدالت است.
🔸️اشاره به تک تک سطوحی از لایه‌های حکمرانی و جامعه، که نفوذ نگاه غیراجتماعی و فردگرایانه، منجر به ایجاد بحران‌های گسترده در آن شده است فرصت بیشتری را می‌طلبد، لذا در این متن تنها به چند نمونه اشاره شد تا اهمیت تغییر رویکرد حوزه‌های علمیه و اساتید آن در این زمینه روشن تر شود، تغییر رویکرد اساتیدی همچون حاج آقای پناهیان که تاثیر زیادی بر اقشار مذهبی جامعه دارد اتفاق مبارکیست که شاید نویدی دیگر بر تحول حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌های ما در این راستا باشد ان شاءالله.
@ayaresoleymani
🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀🍀
🇮🇷 کانال حکمرانی مسوولانه
@hokmrani_masoulaneh