سلام. دوستان اديب وفرهيخته جمعه ی ۷-٢-١٤٠٣ شما به خير. (مقاله ى زير حدودا ١٥ دقيقه وقت شما را مى گیرداما ارزش خواندن دارد) جستاری در باب: «بنی‌آدم اعضا یکدیگرند…» ۲۴ بهمن۱۴۰۲ ساسان طالع ماسوله در سایت فیلوسوفیا نوشت: جستاری درباره‌ی شعرِ «بنی‌آدم اعضا یکدیگرند» نوشته‌ام تا اولا به سهم خود کاری هرچند کوچک و ناچیز کرده باشم در بیشتر و بیشتر تکرار کردن و به یادآوردن و از همه مهم‌تر به کار بستنِ معنای این جملاتِ درخشانِ جاودانِ انسانی و ثانیا بکوشم نظرات مناقشه‌برانگیز لفظی و معنوی بر سر این ابیات را یکجا عرض کرده تا آنجا که در توان دارم و دانشم اجازه می‌دهد نقد و نظری مفصل درباره‌ی این آرا و نیز شرحی از ابیات ارائه بدهم. یکی از معروف‌ترین ابیات و سخنان زبان و ادب فارسی و فرهنگ ایرانی که به نوعی مثل بدل شده و کمتر ایرانی پیدا می‌شود که آن را نشنیده یا از بر نبوده باشد، سه بیت مشهور سعدی (۶۹۰-۶۰۶ ه.ق) در حکایت دهم از باب اول گلستان «در سیرت پادشاهان» است: بنی‌آدم اعضا یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار تو کز محنت دیگران بی‌غمی نشاید که نامت نهند آدمی تمام سعدی‌پژوهان و ادیبان و اساتید بنام و صاحب‌نظرِ زبان و ادب فارسی همگی به اتفاق بنابر دلایلی که مهم‌ترین و محکم‌ترینشان عبارت است از ضبط و ثبت در تمامی نسخ خطی معتبر و کهن گلستان، معتقدند که سعدی سروده است: «بنی‌آدم اعضا یکدیگرند…» نسخه‌های اصیل و کهنی که در آنها «یکدیگر» ضبط شده است عبارتند از: نسخه‌ی کتابت شده توسط یوسف‌بن محمدبن عیسی‌بن محمد شیرازی در سال ۷۱۶ هجری، نسخه‌ی لرد گرینوی مربوط به سال ۷۲۰ هجری، نسخه کتابخانه مرکزی تهران و نسخه‌ دستنویس کابل هر دو در سال ۷۲۸ هجری، دو نسخه‌ی علی بن احمد بن ابی بکر بیستون در سال‌های ۷۲۶ و ۷۳۴ هجری، نسخه‌ی محمد بن عبداللطیف عقاقیری در سال ۷۶۶ هجری، نسخه عثمانی درویش کلامی در سال ۸۶۳ هجری و… بر همین مبنا در تمام نسخه‌های مرجع چاپی گلستان نیز «یکدیگر» ضبط شده است: از آن‌جمله نسخه‌ی محمدعلی‌فر‌وغی(۱۳۱۶ خورشیدی)، از نخستین نسخه‌های ‌گلستان که به روش علمی جمع‌آوری و در تالیف آن از پنج نسخه‌ی خطی کهن ‌و معتبر استفاده شده است. نفیس‌ترین گلستانِ تالیف شده تا به امروز یعنی گلستان به کوشش استاد غلامحسین‌یوسفی (سال ۱۳۶۹) که از هفده نسخه‌ی خطی و بسیاری نسخ چاپی جمع‌آوری گردیده و به گواه بسیاری از اساتید و سعدی‌پژوهان و اهل ادبیات ، معتبرترین نسخه‌ی گلستان و نیز از جامع‌ترین کتاب‌های شرح و توضیح گلستان است. استاد یوسفی در گلستان تالیفی خود، ذیل شرح بیت «بنی‌آدم» ضمن تایید صحت عبارت «یکدیگر» توضیح جامعی درباره‌ی نظرات مخالف و موافق عبارت نیز ارائه داده‌اند. علاوه بر این تا پیش از دهه‌ی چهل و مشخصا تا پیش از سال ۱۳۴۱ خورشیدی، (از اواخر قرن هفتم هجری‌قمری تا اواسط قرن چهارده هجری شمسی یعنی حدود هفتصد سال ) تمام نویسندگانِ پس از سعدی که در آثار مکتوبشان به این ابیات اشاره کرده‌اند همگی نوشته‌اند : «بنی‌آدم اعضا یک‌دیگرند». در میان تمام ادیبان سرشناس و صاحب‌نظر معاصر، فقط و فقط دو تن یعنی استاد سعید نفیسی (۱۳۴۵-۱۲۷۴) و استاد محمد خزائلی (۱۳۵۳-۱۲۹۲) بدون معرفی و ارائه‌ی نسخه‌ای معتبر که نخستین و مهم‌ترین مولفه‌ی علمی تصحیح متون کلاسیک است و بی هیچ دلیلی منطقی و ادبی و صرفا بنا بر ذوق و سلیقه‌ی شخصی از طریق استنباط با اتکا به سه علت عمده ، معتقدند که سعدی سروده است: «بنی آدم اعضا یک پیکرند…» جناب سعید نفیسی در سال ۱۳۴۱ تصحیحی از گلستان ارائه می‌دهند و در دیباچه‌ی کتاب به طور ضمنی اذعان می کنند: