❓سوال :
لطفا حکمت ۲ نهج البلاغه را توضیح کوتاهی بدهید :
«ازری بنفسه من استشعر الطمع و رضی بالذل من کشف عن ضره و هانت علیه نفسه من امر علیها لسانه»
✅پاسخ : بسم الله الرحمن الرحیم
حضرت می فرماید که: «أَزْرَى بِنَفْسِهِ مَنِ اسْتَشْعَرَ الطَّمَعَ»
این درواقع ، نکوهش و مذمّتِ طمع هست ، که ، درواقع ، انسان به دست مردم نظر داشته باشد.
می فرماید کسی که طمع و آز ، داشته باشد ، چشم اش به دست مردم باشد ، خودش را کوچک کرده است.
و عرض کنم که ، اگر بخواهد ، روش اش این باشد ، که طمع به دست مردم داشته باشد ، خودش را کوچک کرده است ، چرا ؟
چون لازمۂ این که انسان طمع داشته باشد ، این است که اظهارِ نیازمندی و فروتنی کند و لازمۂ فروتنی هم این است که ، انسان خودش را کوچک و پست کند؛
پس در واقع هرکس ، آز و طمع داشت ، نسبت به آنچه که در دست مردم است ، این باعث می شود که خودش ، خودش را کوچک کرده و خودش را خوار کرده.
🔘در فراز بعدی می فرماید که :« وَرَضِیَ بِالذُّلِّ مَنْ کَشَفَ عَنْ ضُرِّهِ »
کسی که ، آن ، عرض کنم که پریشانی و مشکل و مَضرَّت خودش را آشکار کرده ، درواقع به ذلّت و خواری تن داده است .
کسی که گرفتاری خودش را ، پریشانی خودش را ، آشکار کرده است ؛ یک عیبی ، مشکلی در زندگیش هست ، این را ، آشکار کرده ، به همه نشان داده است ؛ این ، راضی شده است که خوار و ذلیل شود . چرا ؟ چون لازمۂ اظهارِ این گرفتاری و پریشانی این است که ، انسان ، خودش را حقیر و زیر دست نشان بدهد ، کوچک نشان بدهد ؛
پس با اظهار ، با کشف و اشکار کردنِ این پریشانی ، انسان ، خودش را خوار و ذلیل کرده است.
🔘« وَهَانَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَیْهَا لِسَانَهُ.»
کسی که زبان خودش را بر خودش امیر کند ، تحت فرمانِ زبان اش باشد ، خودش را خوار و خفیف کرده است ؛ یعنی ، خوار کرده است خودش را ، کسی که زبان خودش را ، حکمرانِ خودش بکند .
چون اگر بخواهد بدونِ تفکّر و اندیشه ، هر چه به زبانش ، می آید بگوید، خُب ، درواقع تحت أمر زبان قرار گرفته و موجب هلاکت و تباهی و بدبختی اش می شود ؛ و این ، مقام و منزلت خودش را ، در نظر نگرفته است .
در این باره ، از حضرت فرمایشات دیگر هم داریم ؛ مثلاً می فرماید :
«مَن کَرُمَتْ علیه نفسُه لم یُهِنها بالمعصیة»
یا آن جا که می فرماید :
«لسان العاقل وراءَ القلبه و قلب الأحمق وراءَ لسانه»
یا آن جا که می فرماید:
«اذا تَمَّ العقل نقصَ الکلام»
«المرءُ مخبوء تحت لسانه»
این ها درواقع ، به همین معنایی است که در فراز آمده است
کانال ایتای استاد محمدی⬇️⬇️
https://eitaa.com/joinchat/3602645023C15b0da7178
آدرس تلگرام
https://t.me/osooledin1
💐💐💐