امّ ابیها 1- اسامي و القابي كه حضرات معصومين (عليهم السلام) دارند ، مربوط به جايگاه و مرتبه وجودي ايشان است . يكي از اين القاب كه در مورد حضرت زهرا (عليها السلام) ، مطرح است ، «اُمّ ابيها» (مادرِ پدرش) مي باشد . سؤالي كه مطرح مي شود اين است كه منظور از این عبارت چیست؟ انسان دو گونه پدر و مادر دارد ؛ يكي پدر و مادري كه زمينه ساز بدنيا آمدن انسان است و ديگري آنكه  علت وجودي انسان است (يعني وجود انسان وابسته به اوست) آن پدر و مادري كه واسطه به دنيا آمدن ما است ، همين والديني است كه اصطلاحاً مطرح است . ولي پدري كه واسطه در وجود ما محسوب مي‌شود ، پيامبر و آل‌پيامبر (عليهم السلام) هستند . احترامات خاصي که پيامبر (صلوات الله عليه و آله) نسبت به حضرت زهرا (عليها السلام) داشتند بخاطر علاقه مفرط آن حضرت از روي احساس و عاطفه پدر و فرزندي نبوده است . البته عاطفه در پيامبر هم بوده است ولي آنچه به عنوان شاخص و ارزش مطرح مي‌شود ، چيز ديگري است وگرنه هر پدري ـ نوعاً ـ فرزند خود را دوست دارد و اگر چنين نباشد ، جاي تعجب است و به ندرت کسي پيدا مي شود که بچه‌اش را دوست نداشته باشد . بنابراين ملاک شخصيت والاي حضرت زهرا (عليها السلام) اين نيست که پيامبر (صلوات الله عليه و آله) او را از آن جهت که فرزندش بود ، دوست داشت . چنانچه وقتي پيامبر (صلوات الله عليه و آله) از مسافرت بازمي گشت ، اولين جايي که تشريف مي‌برد ، نزد حضرت زهرا بود و اين کار را بر همه چيز مقدم مي‌داشت. از اين معلوم مي شود که حضرت زهرا (عليها السلام) يک شخصيت حقوقي خاصي دارد که پيامبر را به اين وا مي دارد که در مقابل درب خانه حضرت فاطمه بايستد و بفرمايد «السلام عليکم يا اهل بيت النبوه» .  بنابراين وقتي پيامبر به حضرت زهرا مي فرمايد «ام ابيها» منظور اين است كه :  با اينکه پيامبر واسطه  وجود حضرت فاطمه هست ، ولي از نظر جايگاه وجودي حضرت فاطمه در مقام مادر براي پيامبر مي‌باشد . چنانچه در حديثي قدسي ، خداوند متعال مي‌فرمايد : اي پيامبر اگر تو نبودي عالَم را خلق نمي کردم ، اگر علي نبود تو را خلق نمي کردم و اگر فاطمه نبود ، هيچ يک از شما را خلق نمي نمودم . حضرت زهرا در چنين جايگاه وجودي والايي قرار دارد که به فرموده امام خميني (قدس سره) اگر آن‌حضرت مَرد بود، يقيناً پيامبرمي‌شد .پس منظور از «أب» درعبارت امّ ابيها، اَب (پدر) وجودي است ، نه پدري که زمينه سازِ تولدِ انسان است . گاهاً بصورت سطحي اين چنين مطرح مي‌شود که چون پيامبر در زمان کودکي پدر و مادر خود را از دست داد و يتيم شد ـ العياذ بالله ـ عُقدة محبت مادري در آن حضرت بود و نياز به دست نوازش مادر در آن حضرت وجود داشت و حضرت زهرا اين خلأ را پُر کرده و به پيامبر محبت کرد؛ پس همچون مادر براي پيامبر بود . نه ، اينطور نيست . بلکه پيامبر در حضرت زهرا چنان مقامي مي ديد که در مقابل وي کُرنش مي فرمود . حجت الهی 2-  از امام حسن عسکري (عليه السلام) نقل است که مي‌فرمايد : ما حجتهاي خداوند بر بندگان هستيم و مادرمان حضرت فاطمه ، حجت خدا بر ما است . يعني حضرت زهرا حجتِ امامان است و از نظر مقام امامت ـ نه از جنبه مسئوليت اجتماعي ائمه ـ امامِ امامان است . مادران ائمه انسانهاي والا و پاکيزه اي بوده اند . ولي هيچكدام از آنها (غير از حضرت زهرا) مادرِ امامتِ امام نبوده است . آن حضرت مادرِ امامتِ امامان است . مادرِ امامت است . اگر حضرت زهرا داراي مقام امامت نبود ، نمي‌توانست به ساير ائمه ، مقام امامت بدهد . امامت امامان وابسته و بند به حضرت زهرا است . ذات  نايافـته از هستـي بخـش کي تواند که شـود هستي بخش  همچنانكه ذكر شد دو گونه پدر و مادر داريم . پدر و مادري كه شخصيت حقيقي به ما مي دهد و زمينه ساز و واسطه به دنيا آمدن ما مي شود و ديگري آن كه به ما شخصيت حقوقي مي دهد ؛ به ما جايگاه و رتبه وجودي مي دهد .     امامت امامان كه به مقام ولايت آنها باز مي‌گردد ، شخصيت حقوقي و جايگاه عالي وجودي ايشان است . امامان اين جايگاه عالي وجودي را از حضرت زهرا گرفته‌اند . يعني حضرت فاطمه در رتبه بالاتري قرار گرفته است . چون آنچه حضرت مهدي (عج) دارد ، به اذن الله ، از حضرت زهرا گرفته است . و براي اينكه حضرت زهرا بتواند به امامان ، جايگاه وجودي بدهد، طبق برهان اعلي و اشرف كه در فلسفه مطرح است ، بايد خودش در جايگاه والاتري قرار داشته باشد . اسوه بودن 3- كمالات انساني مربوط به جان انسان است و جان آدمي امرِ مجرد است نه مادّي ، بنابراين جان انسان نه زن است و نه مَرد . يعني انسانيت انسانها ـ چه زن و چه مرد ـ جنسيت ندارد لذا  كمالات وجودي حضرت زهرا كه مربوط به جان آن حضرت است ، و از آن جهت نه خانم است و نه آقا ، براي تمام انسانها چه زن و چه مرد ، الگوست ؛ نه فقط براي زنان . همچنانكه امامان براي همه انسانها الگو هستند ، حضرت زهرا نيز براي همه بشريت اسوه و الگوست