#سوال
«مسجد محل "عبادت – نماز" است، نه محل کار فرهنگی، یا بسیج و یا سایر خدمات اجتماعی»؛ آیا چنین می‌باشد؟!
#پاسخ
از ساخت نخستین عبادتگاه مسلمانان، بیش از دوازده قرن مىگذرد. در طول این مدت، مسجد در دورههاى گوناگون حکومتهاى اسلامى در عربستان و ایران، در مناسبتهای سیاسى و تصمیمگیرىهاى عمومى جامعه، نقش اساسى و زیر بنایى ایفا کرده است. تمام امور مربوط به جامعۀ اسلامى، در مسجد مورد بررسى قرار مىگرفت و حتى محل درس و مدرسه در روزگار پس از ظهور اسلام تا دوران حکومت بنىامیه، مسجد و گاهی اوقات برخى از مکانهای عمومى و خصوصى بوده است.
علما و دانشمندان در مسجد نبوى و مسجدالحرام و سایر مساجد دیگر، علوم دینى و ادبى آموزش مىدادند و حتى مراکزى بعدها بهعنوان مدارس پیشرفته در کشورهاى اسلامى تأسیس شد.
💥آفریدگار مهربان که خواهان همزیستی مسالمت‌آمیز و اتحاد افراد بشر است و آنان را از جدایی و تفرقه باز می‌دارد، ساختن اولیه خانۀ خدا را مبدأ تاریخ اجتماعی بشر قرار داد و آن را برای‌شان مبارک دانست و به آن‌ها در این مورد تبریک گفت. خداوند خانه پرستش خود (کعبه) را «خانه مردم جهان» معرفی کرد و فرمود:
«إن اول بیت وُضع للنّاس لَلذّی ببکّة مبارکاً و هدی للعالمین؛ (آل عمران، 96) نخستین خانه‌ای که برای مردم بنیان نهاده شد، خانه برکت یافته‌ای در مکه است و هادی بسیار بزرگی برای مردمان جهان است.»
💥در صدر اسلام، امور اقتصادی جامعه رابطۀ تنگاتنگ با مسجد داشت. بنابر شواهد تاریخی، اموال عمومی در مسجد گردآوری و از آن‌جا در بین مسلمانان توزیع میشد. غنایم جنگی نیز، پس از جنگ به مسجد انتقال میافت و در آن‌جا بین مجاهدان اسلام تقسیم میشد.
💥پژوهشهای تاریخی نشان میدهد که مسجد نخستین مرکز آموزشی مسلمانان بوده است. در صدر اسلام، پیامبر و یارانش در مسجدالحرام گرد هم میآمدند و در مورد معارف و احکام الهی سخن میگفتند. با هجرت پیامبر به مدینه و تأسیس« مسجدالنبی» نه فقط مکانی برای عبادت، بلکه دانشگاهی سراسر شور و نشاط در جهان اسلام تأسیس شد.
💥پایه و اساس شهر شدن و مدنیت هر مکان، وجود مسجد در آن است. از رسول اکرم روایت شده است که میفرماید: «روستا به جایی میگویند که جمعه و جماعت و مسجد ندارد.» (کنز العمال، ج14، ص 175) از اینرو مسلمانان در تأسیس شهرهای جدید، اولین مکانی که میساختند مسجد بود.
💥مسجد خانۀ آشنایی با دردها و مشکلات اجتماعی و چارهاندیشی برای رفع آنهاست و پایگاه عمومی مسلمانان و محل حضور قشرهای گوناگون است، از اینرو جایگاه مناسبی برای تعاون اجتماعی مسلمانان و مشارکت آنان در رفع نارساییهای اجتماعی است.
🔰بیشک در فرهنگ اسلام هیچ مؤسسهای به اندازۀ مسجد دارای اهمیت نیست؛ زیرا در قاموس اسلامی، دین و دنیا در مسجد گرد هم میآیند.
منبع:کنزالعمال _خبرگزاری شبستان، مسجد و کانون‌ها
🔰 @p_eteghadi 🔰