پرسش: با توجه به اینکه خداوند در قرآن فرموده «در (قبول) دین، اجباری نیست» (سوره بقره) پس چرا مسلمانان به کشورهای دیگر لشگرکشی کردند تا آنها را به دین اسلام وارد کنند؟ پاسخ: 1 - فتح کشورهای همسایه در زمان خلفا انجام شد نه در زمان پیامبر (ص). در زمان خلافت امام علی (ع) هم فتوحات متوقف شد. روایتی که می گوید امام حسن (ع) یا امام حسین (ع) در فتح ایران حضور داشتند یک روایت جعلی است که فقط یک راوی دروغگو به نام «علی بن مجاهد کابلی» نقل کرده و شواهد متعددی بر دروغین بودنش وجود دارد. 2 - جنگهای مسلمانان در کشورهای همسایه همه بر یک گونه نبوده؛ برخی از فتوحات مثل فتح عراق و شام، مشروع و برای نجات همکیشان از ظلم و کشته شدن به دست حاکمان بوده و برخی مثل ادامه دادنِ پیشرویها به مرکز و شرق ایران و نیز فتح شمال آفریقا، نامشروع و برای گسترش قلمرو حکومتی و افزایش درآمد دستگاه خلافت بوده است. مخصوصا در دوره اموی (از زمان معاویه) جنایات بسیاری نیز انجام می شد که بعدها چنان وانمود شد که فتح در زمان خلفای نخست نیز همراه با چنین جنایاتی بوده! با اینهمه، هیچیک از این جنگها -خواه مشروع یا نامشروع- با هدف گسترش اسلام نبوده گرچه در عمل منجر به مسلمان شدن بسیاری شد. دلایل بر عدم اجبار ایرانیان به تغییر دین: یک دلیل بر عدم اجبار برای مسلمان شدنِ مردم ایران اینست که قانونی که دستگاه خلافت به آن عمل میکرد این بود که "هرکس مسلمان نشود باید جزیه بدهد ولی اگر مسلمان شود باید زکات بدهد". مبلغ جزیه، تقریبا دوبرابر زکات بود از این رو خلیفه، اصراری نداشت مردم عراق و ایران و ... مسلمان شوند زیرا اگر مسلمان می شدند، دولت مجبور میشد تخفیف مالیاتی بزرگی به آنها بدهد. به همین خاطر هیچ اجباری به مسلمان شدن مردم نمیکردند تا درآمد حکومت- از طریق جزیه که مبلغش بیشتر بود- بالا بمانَد. البته مالیاتی که ایرانیها و عراقیها قبل از اسلام به ساسانیها میدادند از جزیه هم بسیار بیشتر و هنگفت تر بود و با سقوط امپراطوری ساسانی، وضعیت اقتصادی عموم ایرانیان و عراقیها بهتر شد. دلیل دوم اینست که اگر مسلمانان، ایرانیها را به تغییر دینشان مجبور میکردند قطعا هم با مقاومت سلحشورانه ایرانیان مواجه میشدند و هم در میان سپاه خود مسلمانها اختلاف می افتاد زیرا صحابه و اهل بیت (ع) این کار را بر خلاف آیات قرآن می دانستند. علت عدم مقاومت کافی در ایران: گفتنی است اکثر شهرهای ایران در عصر فتوحات، مقاومت جدی نکردند زیرا اولا از ظلم ساسانیها به تنگ آمده بودند و ثانیا می دیدند که اگر سلطه سیاسی مسلمانها را بپذیرند هم از نظر اقتصادی به نفع آنهاست و هم میتوانند بر دین پدران خود باقی بمانند و هم نوعی عدالت احتماعی نسبی را تجربه کرده، از تبعیض طبقاتی عصر ساسانی نجات می یابند. البته بعدها در دوره بنی امیه، نژادپرستی عربی فضا را بر همگان تنگ کرد و همین موجب شد هم عربها و هم ایرانیها بر ضد امویان قیام کنند اما در آغازِ فتوحات، چنین ظلمهایی رویه خلفا نبود. نکته تکمیلی: درباره کشورهای شرق دور مثل اندونزی و چین که نزدیک به یک سوم جمعیت مسلمانان جهان را تشکیل می دهند حمله نظامی از سوی حکومتهای مسلمان انجام نشده و مردم این کشورها صرفاً در اثر تعاملات تجاری و فرهنگی وارد اسلام شده اند. #جنگ #فتح_ایران #فتوحات عضویت در کانالهای ایتا و تلگرام👇 @pasokhvoice @pasokhtext @shenakhtehadis