تبلیغ پژوهش‌محور(۲) گاهی گفته می شود چه ضرورتی دارد طلاب روش تحقیق بخوانند؟ و ناظر به درس «آموزش مهارتهای پژوهشی» می‌گویند: چرا باید چنین درسی داشته باشیم و چرا برخی از عناوین «برنامه جامع پژوهش» برای عموم طلاب الزامی است؟ برای کسی که قصد پژوهشگر شدن در یک رشته علمی دارد، آموزش شیوه تحقیق قابل درک و ضروری است؛ اما فرض کنید طلبه‌ای قصد دارد وارد عرصه تبلیغ شود. می‌خواهد سخنران و خطیب خوبی شود. چنین شخصی چرا باید به روش تحقیق مسلط شود؟ برای این افراد روش سخنرانی آموزش داده شود. به شخصی که قصد دارد مدرس و استاد شود، روش تدریس گفته شود.‌ بهتر نیست روش تحقیق فقط برای اشخاصی الزامی باشد که علاقه به تحقیق و پژوهش دارند. چرا وقت همه طلاب را برای آموختن روش تحقیق تلف کنیم؟ پاسخ: ابتدا باید گفت: آموزش شیوه‌های تدریس و کلاس‌داری و روش سخنرانی به شیوه تخصصی برای افرادی که بنا دارند استاد یا سخنران شوند لازم و ضروری است. اما این امر نیازشان را برای آموزش مهارتهای پژوهشی مرتفع نمی‌کند. در ادامه باید روشن کنیم منظور از روش تحقیق کدام یک از مصادیق آن است؟ به عبارتی دیگر آیا منظور این است‌که عموم طلاب(بجز اشخاصی که می‌خواهند پژوهشگر شوند)، نباید به طور مطلق روش تحقیق(اعم از روش تحقیق عمومی و تخصصی و روش تحقیق مقدماتی و پیشرفته) را آموزش ببینند؟ مثلاً در روش تحقیق مقدماتی مباحث مقدماتی تحقیق مانند انواع تحقیق، قالب‌های ارائه، ساختار هریک از قالب‌ها (اعم از اینکه قالب ارائه مقاله چگونه باید باشد، قالب پایان نامه و کتاب به چه نحوی است و مانند آن)، ارائه می‌شود. اما در روش تحقیق پیشرفته دانشی که در مرحله مقدماتی آموخته شد با عمق بیشتر به همراه عناوین جدیدتر (به شیوه تشکیکی و تدریجی) تعلیم می‌شود. مثلاً اگر در روش تحقیق عمومی انواع تحقیق به بنیادی و کاربردی تقسیم شد، در پیشرفته به انواع روش تحقیق از دو حیث هدف و گردآوری داده‌ها تقسیم می‌شود و گفته می‌شود که یک تحقیق به حیث هدف بنیادی است و کاربردی و به حیث گردآوری داده‌ها توصیفی و آزمایشی و به حیث توصیفی به انواعی دیگر تقسیم می‌شود. (با توضیحات و تفاسیر لازم). همچنین اگر در روش تحقیق مقدماتی شیوه نگارش علمی با توجه به انواع قالب‌ها از نوع کتابخانه‌ای آموزش داده می‌شود، در روش تحقیق پیشرفته تحقیق میدانی، شیوه کار با نرم افزار spss و مانند آن آموزش داده می‌شود. ضمن اینکه مباحث روش تحقیق پیشرفته به تناسب نوع تحقیق قابلیت شرح و بسط دارد. در روش تحقیق عمومی مانند روش تحقیق مقدماتی مباحث عام روش تحقیق گفته می‌شود، ولی در روش تحقیق تخصصی، روش‌ها ناظر به رشته و گرایش‌های علمی ممکن است متفاوت شود. مثلا روش تحقیق در فقه با تفسیر، کلام و اخلاق اشتراکاتی دارند اما تفاوت‌هایی نیز دارند. برای مثال در مباحث تفسیر قران با روش‌های مختلف تفسیری آشنا می‌شویم که در روش تحقیق عمومی خبری از آن نبود. در روش تحقیق در عقاید و اخلاق هکذا....ضمن اینکه در روش تحقیق تخصصی پیشرفته می‌توان شیوه‌های کار با نرم‌افزار mxqdaرا برای تحقیقات کیفی آموزش داد. ادامه دارد #پاورقی #محمدصدرامازنی @pavaragi