┄┅┅┄❁﷽❁┄┅┅┄
استاد قرائتی حفظه الله
سوره زمر
اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها وَ الَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنامِها فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضى عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَ يُرْسِلُ الْأُخْرى إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ «42»
خداوند است كه جان‌ها را به هنگام مرگشان به طور كامل مى‌گيرد، و (جان) آن را كه نمرده است در هنگام خواب (مى‌گيرد)، پس آن را كه مرگ بر او قطعى شده نگاه مى‌دارد و جان‌هاى ديگر را (كه مرگش فرا نرسيده) براى مدّتى معين (به جسم آنان) باز مى‌گرداند. بى شك در اين (گرفتن و دادن روح هنگام خواب و بيدارى)، براى گروهى كه فكر مى‌كنند نشانه‌هايى بزرگ (از قدرت خدا) وجود دارد.
┄┅❁📖نکته ها :
«يَتَوَفَّى» از «وفى» به معناى دريافت كامل امرى است و در مورد مرگ به معناى گرفتن جان به طور كامل است.
سؤال: در آيه‌ى 61 سوره‌ى انعام مى‌فرمايد: «تَوَفَّتْهُ رُسُلُنا» فرشتگان ما جان را مى‌گيرند و در آيه‌ى 11 سوره‌ى سجده مى‌فرمايد: «يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ» ملك الموت جان شما را مى‌گيرد و اين آيه مى‌فرمايد: خدا جان‌ها را مى‌گيرد، كدام صحيح است؟
پاسخ: امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند براى عزرائيل «مَلَكُ الْمَوْتِ» ياورانى از فرشتگان قرار داده است كه جان مردم را مى‌گيرند و تحويل او مى‌دهند و او جان‌ها را با آنچه شخصاً قبض كرده به خدا تحويل مى‌دهد. «1»
در حديث مى‌خوانيم: به هنگام خواب روح در بدن مى‌ماند ولى نفس به آسمان مى‌رود و رابطه ميان نفس و روح مثل رابطه خورشيد و شعاع خورشيد است. اگر خدا بخواهد و مرگش رسيده باشد روح نيز از بدن جدا و به نفس مى‌پيوندد وگرنه نفس از آسمان نازل و به روح ملحق مى‌شود. «2»
«1». بحار، ج 6، ص 144.
«2». تفسير مجمع البيان.
جلد 8 - صفحه 177
سؤال: هنگام مرگ كه روح از بدن جدا مى‌شود كجا مى‌رود؟
پاسخ: هنگام مرگ، روح به بدنى مثل همين بدن كه نامش قالب مثالى است ملحق و در برزخ با آن بدن، كامياب يا عذاب مى‌شود و در خواب نيز، روح با همان بدن سبك و قالب مثالى رؤيا مى‌بيند و به اطراف مى‌رود.
جسم انسان در حكم يك اتومبيل و روح در حكم راننده‌ى آن است؛
گاهى هم ماشين روشن است و هم راننده پشت فرمان، كه اين، حالت بيدارى است.
گاهى ماشين روشن است ولى راننده پياده مى‌شود و مى‌رود كه اين حالت خواب است. زيرا قلب و معده و كليه كار مى‌كنند ولى روح جدا مى‌شود و به بَدَنى مشابه ملحق شده و به اطراف مى‌رود. اين همان بدنى است كه ما در رؤياهاى خود با آن سير و سفر مى‌كنيم و قالب مثالى نام گذارى شده و به قدرى سبك و چابك است كه بدون واسطه مى‌تواند در آسمان‌ها پرواز و در اقيانوس‌ها شنا و در يك لحظه به اطراف دنيا برود.
گاهى هم ماشين خاموش و هم راننده جدا مى‌شود كه اين حالت مرگ است. «1»
در سخنان پيشوايان دينى نيز مرگ و قيامت، به خواب و بيدارى مثال زده شده است. در حديث مى‌خوانيم: «كما تنومون تموتون» همان گونه كه مى‌خوابيد مى‌ميريد و همان گونه كه بيدار مى‌شويد زنده مى‌گرديد.
لقمانِ حكيم به فرزندش مى‌گفت: اگر قدرت داشتى خواب و بيدارى را از خود دور كنى خواهى توانست مرگ و معاد را هم از خود دور نمايى! «2»
┄┅❁📖پیام ها :
1- جسم و روح، دو حقيقت مستقل هستند و به هنگام مرگ يا خواب از هم جدا مى‌شوند و روح پس از مرگ باقى مى‌ماند. «اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ»
«1». اينجانب در كتاب معاد در بحث برزخ در اين زمينه مطالبى آورده‌ام.
«2». تفسير مخزن العرفان.
جلد 8 - صفحه 178
2- مرگ و خواب، برادر يكديگرند. «حِينَ مَوْتِها- فِي مَنامِها»
3- اگر بدانيم كه هر شب جان مى‌دهيم، از غرور و غفلت و گناه فاصله مى‌گيريم.
«وَ الَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنامِها»
4- مرگ و حياتِ ما به دست خداست. اللَّهُ يَتَوَفَّى- قَضى عَلَيْهَا الْمَوْتَ- يُرْسِلُ ...
5- هيچ كس براى هميشه زنده نمى‌ماند. «يُرْسِلُ الْأُخْرى إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى»
6- خواب و بيدارى براى همه‌ى انسان‌هاست، ولى تنها اهل فكر از آن درس مى‌گيرند. «لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ»
┄┅┅┅┅┄❁📖❁❅┄┅┅┅┅┄❅❁┄┅┅┅┅┄