مُسْتَقْدِمِينَ مِنْكُمْ وَ لَقَدْ عَلِمْنَا الْمُسْتَأْخِرِينَ{۲۴} و بدون شک ما به پيشينيان از شما علم داريم و به آيندگان نيز آگاهيم(۲۴) ❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋ ✨وَ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ يَحْشُرُهُمْ إِنَّهُ حَكِيمٌ عَلِيمٌ{۲۵} و همانا پروردگار تو است كه همه آنان را محشور خواهد كرد زيرا كه او حكيم و عليم است(۲۵) ❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋༅༅❋ ⬅️ مفسران براى‌ «الْمُسْتَقْدِمِينَ» و «الْمُسْتَأْخِرِينَ» مصاديقى ذكر كرده‌اند از جمله: ❶ گذشتگان و باقيماندگان ❷ سبقت گيرندگان و عاشقان جبهه و غير آنان ❸ كسانى كه در صف اول نماز جماعت حاضر مى‌شوند و كسانى كه در صف آخر حضور مى‌يابند تا به زنان حاضر در جماعت نگاه بد كنند كه آيه مى‌فرمايد ما مى‌دانيم در مقابل بعضى از خوبى به جائى رسيده بودند كه منزلشان را در معرض فروش قرار داده بودند تا در عوض در نزدیک مسجد منزل تهيه كنند و به صف اول برسند كه آيه مى‌فرمايد ما اين افراد را نيز مى‌شناسيم ◽️⇦ نکتـــه‌ها ↯ ⓵ مرگ و حيات تنها بدست اوست همه رفتنى هستند، پس سزاوار است با عمل خود ارث خوبى براى وارث حقيقى بجاى گذاريم «نَحْنُ الْوارِثُونَ» ⓶ زمان در علم خداوند اثرى ندارد علم او به گذشته و حال و آينده يكسان است «عَلِمْنَا الْمُسْتَقْدِمِينَ‌ ... عَلِمْنَا الْمُسْتَأْخِرِينَ‌» ⓷ برپائی رستاخيز، كيفر و پاداش دادن از شئون ربوبيّت الهى است «رَبَّکَ هُوَ يَحْشُرُهُمْ» ⓸ دليل رستاخيز حكمت خداوند است اگر ذرات خاک، غذا و غذا، نطفه و نطفه انسان شود و با مرگ دوباره به خاک تبديل شود و حساب و كتابى در كار نباشد اين كار حكيمانه نيست «إِنَّهُ حَكِيمٌ» ⓹ در قيامت قديم و جديد با هم محشور مى‌شوند «يَحْشُرُهُمْ» و خداوند بر عملكرد همه و آثار و نيّات هر فرد آگاهى كامل دارد «حَكِيمٌ عَلِيمٌ»