#مثالهای_قرآن 59 #مثل #عالم #عمل #سگ #هار #شیطان #بلعم_باعورا #قرآن #تکذیب #آیات 🔅🔅🔅 ⏪ مثَل سگ هار 2 (وَاتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَاءَ الَّذِیَّ ءَاتَیْنَهُ ءَایَتِنَا فَانْسَلَخَ مِنْهَا فَاءَتْبَعَهُ الشَّیْطَنُ فَکَانَ مِنَ ا لْغَاوِینَ وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنَهُ بِهَا وَلَکِنَّهُ اءَخْلَدَ إِلَی الاَرْضِ وَاتَّبَعَ هَوَلهُ فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ ا لْکَلْب إِنْ تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ اءَوْ تَتْرُکْهُ یَلْهَث ذَّا لِکَ مَثَلُا لْقَوْمِ الَّذِینَ کَذَّبُواْ بَایَتِنَا فَاقْصُصِا لْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ سَآءَ مَثَلاًا لْقَوْمُ الَّذِینَ کَذَّبُواْ بَایَتِنَا وَاءَنفُسَهُمْ کَانُواْ یَظْلِمُونَ) . (اعراف / 175 177.) ((و بر آنها بخوان سرگذشت آن کس را که آیات خود را به او دادیم ؛ ولی (سر انجام ) خود را ازآن تهی ساخت و شیطان بر او دست یافت و از گمراهان شد . و اگر می خواستیم (مقام ) او را با این آیات (و علوم و دانشها) بالا می بردیم ، ولی او به پستی گرایید و از هوای نفس خویش پیروی کرد ! مَثَل او همچون سگ (هار) است که اگر به او حمله کنی ، دهانش را باز و زبانش را برون خواهد کرد و اگر او را به حال خود واگذاری ، باز همین کار را می کند . این مَثَل گروهی است که آیات ما را تکذیب کردند ؛ این داستانها را (برای آنها) بازگو کن ، شاید بیندیشند (و بیدار شوند) چه بد مثلی دارند گروهی که آیات ما را تکذیب کردند و تنها آنها به خودشان ستم می کردند)) . 🔰وجه تشبیه 🔹این مثل در باره دانشمندی است که نخست در صف مؤ منان بوده و حامل آیات و علوم الهی گشته آنچنان که هیچ کس فکر نمی کرد ، روزی منحرف شود ، اما سرانجام دنیا پرستی و پیروی از هوای نفس چنان به سقوطش کشانید که در صف گمراهان و پیروان شیطان قرار گرفت . و خداوند این شخص را به سگ هار تشبیه کرده است که بر اثر بیماری هاری حالت عطش کاذب به او دست می دهد و در هیچ حال سیراب نمی شود و پیوسته دهانش باز و زبانش بیرون است و لَهْ لَهْ می کند . ▫️واژه ((لَهْث )) به معنای بیرون آوردن زبان از دهان است . 🔹((لاهِثْ)) به سگی گفته می شود که بدون دلیل و بی جهت زبانش را بیرون می آورد . سگ معمولی به هنگام تشنگی و یا وقتی که صدمه ای به او برسد ، زبانش را از دهانش در می آورد و لَهْ لَهْ می کند ، یعنی این حرکت زشت حیوان ظاهراً دلیلی دارد ، اما سگ لاهث بدون علّت پیوسته زبان خود را از دهانش خارج می کند . 🔹((وجه شباهت )) در این تشبیه ((عطش کاذب )) و ((بی دلیل بودن کار زشت )) است ؛ یعنی این گونه افراد بر اثر شدّت هوا پرستی و چسبیدن به لذّات جهان مادی ، یک حالت عطش نامحدود و پایان ناپذیری به آنها دست می دهد که همواره دنبال دنیا پرستی می روند و به شکل بیمار گونه ای همچون ((سگهای هار)) دهانشان برای بلعیدن جیفه و مردار دنیا ، یعنی مال و مقام باز است و هر قدر مال به دست آورند و به مقام دست یابند ، باز هم احساس سیری نمی کنند ؛ چنان که امام علی علیه السّلام می فرماید : ((اِنَّما الدُّنْیا جِیْفَةٌ وَالمُتَواخُونَ عَلَیْها اءَشْباهُ الکِلابِ . . . ؛ (136) به راستی که جهان مرداری است گندیده و آنها که بر سر این جیفه گندیده باهم برادری و دوستی می کنند مانند سگانند)) . ⏺ملاّی رومی میلهای درونی و غرائز نفسانی انسان را به سگ درنده ای تشبیه کرده ، می گوید : میلها همچو سگان خفته اند اندر ایشان خیر و شرّ بنهفته اند چون که قدرت نیست خفتند این رده همچو هیزم پاره ها و تن زده تاکه مرداری در آید در میان نفخ صور حرص (137) کوبد بر سگان چون در آن کوچه خری مردار شد صد سگ خفته بدان بیدار شد حرصهای رفته اندر کتم (138) غَیْب تاختن آورد و سر بر زد زجیْب (139) مو به موی هر سگی دندان شده وزبرای حیله دُم جنبان شده صد چنین سگ اندر این تن خفته اند چون شکاری نیستشان بنهفته اند(140) 🔹یعنی سگان ، هنگامی که طعمه ای درکار نیست ، چنان کنار هم می خوابند که انسان خیال می کند هیزم ریز شده است که کنار هم چیده شده ویا مانند گوسفندانی که کنار هم خوابیده اند . گویی هیچ گونه غریزه درّندگی در آنها وجود ندارد ، امّا وقتی که بوی لاشه مردار را حسّ می کنند ، چنان به سوی آن هجوم می برند که هر لاخ از موهای بدنشان همچون دندان برای بلعیدن مردار تیز می شود . ============= 136-غرر الحکم ، ج 1، ص 299، ح 23. 137- نفخ صور حرص : دمیدن باد حرص . 138-کتم : کتمان و پنهان کردن ، کتم غیب به معنای پنهانی است . 139-جیب : گریبان . 140-مثنوی معنوی ، انتشارات کلاله خاور، ص 289. 🍀🍀🍀 🔅تفسیر و قرآن پژوهی @rahighemakhtoom