📌جرعه ای از کوثر معرفت
🔅🔅🔅
دليل سجده ى فرشتگان بر آدم، فرمان خداوند و لياقت ذاتى انسان بود نه جنسيّت و ساختمان وجودى او.
شيطان در مقام توجيه نافرمانى خود، با مغلطه و قياسى نابجا ادّعا كرد: من از آدم برترم، زيرا من از آتشم و آدم از خاك، گرچه هركدام منشأ اثرى خاص مى باشند، امّا در حقيقت او با اين ادّعاى غلط، به جاى اطاعت از فرمان خداوند حكيم وتوجّه به جايگاه آدمى نزد خداوند، «انّى جاعل فى الارض خليفة» (21) و ناديده گرفتن روح الهى در انسان، «نفختُ فيه من روحى» (22) در مقابل فرمان خداوند گردنكشى كرد. چنانكه بسيارى از ما نيز در بسيارى موارد، احكام و دستورات دينى را بدون توجّه به حكمت و فلسفه ى آن، به ظاهر با عقل خود مى سنجيم و چون دليل آشكارى براى آن نمى يابيم، آن را نمى پذيريم و بدان بى اعتنا مى شويم، يا در برخى موارد از مقايسه ى موضوعاتِ متشابه با يكديگر، حكم يكسانى براى همه ى آنها صادر مى كنيم.
لذا قياس در استنباط احكام جايز نيست و امام صادق عليه السلام همواره از قياس هاى ابوحنيفه به شدّت انتقاد مى كرد. (23)
-----
21) بقره، 30
22) حجر، 29
23) تفسير نمونه
🔅🔅🔅
پیام ها :
-✅ قبل از صدور حكم، محاكمه و بازپرسى لازم است. «قال ما منعك»
✅- شيطان، پايه گذار نافرمانى و گناه است. «ما منعك... اذ امرتك» چون اوّلين نافرمانى توسّط او صورت گرفت.
-✅ عقاب بدون بيان قبيح است، تا حكمى و مطلبى بيان نشده، بازخواست و مجازات نمى توان كرد. «قال ما منعك... اذ امرتك»
- ✅شيطان در برابر خدا ايستاد، نه در برابر حضرت آدم. «اذ أمرتك» چنانكه در آيه ى ديگر مى خوانيم: «ففسق عن امر ربّه» (24)
✅- شيطان نيز همچون انسان داراى تكليف و اختيار است. «ما منعك الاّ تسجد اذ امرتك قال...»
✅- ميزان، اطاعت امر خداست. سنّ و نژاد و سابقه و... هيچ كدام معيار نيست. «اذ أمرتك قال أنا خير...»
-✅ در قضاوت، به مجرمان نيز فرصت اظهارنظر بدهيم. «قال أنا خير منه»
- ✅ناديده گرفتن بعد ملكوتى انسان و تنها چشم دوختن به جسم او كه مرام و مسلك مادّيين مى باشد، شيطان صفتى است. «قال أنا خير منه»
-✅ خودبرتربينى مى تواند مخلوق را به جبهه گيرى در مقابل خالق ودار مى كند. «أنا خير منه»
-✅ قبول خالقيّت خدا به تنهايى كافى نيست، اطاعت و تسليم هم لازم است. «خلقتنى... خلقته» شيطان، خالقيّت خدا را پذيرفته بود، ولى از او اطاعت نكرد.
✅- نژادگرايى، از ارزشهاى شيطانى است. «خلقتنى من نار»
✅- شيطان در برابر فرمان روشن و صريح خداوند، به سليقه شخصى خود عمل كرد و به اصطلاح، اجتهاد در برابر نص نمود. «اذ امرتك قال... خلقتنى من نار...»
✅- شيطان، از قياس استفاده كرد كه اساس علمى ندارد، بلكه بر مبناى گمان است. «خلقتَنى من نار و خلقتَه من طين»
24) كهف، 50
🔅🔅🔅
@rahighemakhtoom