💠 بررسی تکالیف الزامیه عرصه قانون گذاری شنبه‌های فقهي_حجت‌الاسلام محمد متقیان تبریزی شنبه دوم دیماه ۱۴۰۲ چکیده بحث : مجلس شورای اسلامی دارای دو شأن نظارتی و تقنینی است. در شأن تقنینی، نماینده مجلس با رأی دادن به طرح یا لایحه، اعتبار قانونی به آن می­‌بخشد. هرچند بنابر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، این اعتبار قانونی معلّق به «عدم ردّ» در شورای نگهبان است، اما بنابر تصریحات قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی صلاحیت منحصره «وضعِ» قانون را داشته و تحقق بخش «قوه مقننه» در نظام حقوقی کشور می­باشد. با نظر به موضوع­‌شناسی حقوقی، نماینده مجلس با رأی خویش در مقام «انشاء قانون» برمی­‌آید و با این عمل حقوقی، در امور عامه دخالت می­کند که حیطه ولایتِ «فقیه» است و او در حقیقت نیابت از ولی­‌فقیه در امر تقنین را به عهده می­گیرد و همچنین با نظر به اینکه، قانون اساسی برای اعمالِ حقوقی نماینده مجلس الزاماتی را در نظر گرفته است، به نظر می­رسد می­توان تکالیف الزامیه­‌ای را متوجه به عملِ حقوقی نماینده مجلس دانست. نگارنده در این مقاله سعی دارد، با نظر به مبانی پذیرفته و موضوع­‌شناسی حقوقی «رأی»، تکالیف الزامیه مورد نظر را به دست آورد. تکالیف الزامیه شرعیه­‌ای که نماینده مجلس باید مُلتزم به رعایت آنها گردیده و نباید آنها را ترک نماید. بسم الله الرحمن الرحیم مقرر محترم صدیق ارجمند حجت الاسلام محمد متقیان تبریزی در بررسی احکام الزامیه عرصه قانون گذاری فرمودند : 🔸این بحث در سه جنبه قابل پیگیری است : الف) مبانی که این بحث میتواند متفرع بر آنها باشد . ب) موضوع شناسی حقوقی بحث ج) احکام الزامیه ای که در این موضوع طرح می شود . 🔹در تبیین جنبه اول باید گفت کار نماینده مجلس تدخل در امور عامه است و سوالی که از موضع فقه به آن مطرح می شود این است که این دخالت بنابر چه مبنایی صورت می گیرد ؟ در غرب این دخالت را مبتنی بر قراردادهای اجتماعی می دانند و اینگونه کار نمایندگان خویش را تصحیح می کنند. اما بنابرنظریه ولایت فقیه که از دیرباز بین فقهاء بوده کما اینکه مرحوم علامه حلی امام معصوم علیه السلام را متولی امور عامه می داند باید گفت فقیه متولی امور عامه است و اگر کسی قائل به این ولایت برای فقیه در عصر غیبت نباشد، باید ولایت مدرنیته را قبول کند چراکه امورعامه بدون والی نمی ماند. بحث ما هم مبتنی بر پذیرش مبنای ولایت فقیه پیگیری می شود . 🔸اما موضوع شناسی حقوقی قانون : چیزی که در لسان حقوقدانان معروف و مشهور است این است که قانون ، تولید شده رای نماینگان مجلس است و در ماهیت رای نماینده مجلس گفته اند قطعا ابراز و اظهار نیست بلکه انشاء است و در بحثهای حقوقی ، شأن رای نماینده را همان انشاء قانون می داند . 🔹اما احکام الزامیه که بر کار نماینده مجلس مترتب است : 1)رای باید عن علم باشد و بدون اطلاع از جوانب موضوع این کار جائز نیست . 2) نماینده شرعا باید در همه قانونگذاری ها شرکت داشته باشد چراکه او نیابت از ولی فقیه در امر قانونگذاری دارد و بر ولی فقیه واجب است در همه عرصه هایی که امر عامه مردم بر آن متوقف است نظر بدهد . 3)در مقام انشاء قانون باید جزم داشته باشد . 4)تحصیل جزم باید از طریق مشروع باشد و تقلید یا بینه نمی تواند برای او مستند رأی قرار گیرد مگر در جایی که از مشورت برای تحصیل جزم استفاده کند . 5) نماینده حق واگذاری رأی خویش را به کسی ندارد چراکه این نیابت از ولی فقیه به نحو انحلال به تک تک نمایندگان داده شده و در قانون اساسی هم هر کدام از نمایندگان را در برابر قانونی که تصویب شده است مسئول می داند . https://eitaa.com/shfeghhi/1090 #فقه_تقنین #امور_عامه