غاز وحى
فرشته‌اى از طرف خدا مأمور شد آياتى چند به عنوان طليعه و آغاز كتاب هدايت و سعادت، براى «امين قريش» بخواند تا او را به كسوت نبوّت مفتخر سازد. آن فرشته، همان «جبرئيل» و آن روز همان روز «مبعث» بود كه در آينده، در اين خصوص گفت‌وگو خواهيم كرد.
بى‌شك، روبه‌رو شدن با فرشته، آمادگى خاصى لازم دارد؛ تا روح شخص بزرگ و نيرومند نباشد، تاب تحمل بار نبوّت و ملاقات فرشته را نخواهد داشت. «امين قريش» اين آمادگى را با عبادت‌هاى طولانى، تفكرهاى ممتد و عنايات الهى به دست آورده بود. به نقل بسيارى از سيره‌نويسان، پيش از روز بعثت خواب‌ها و رؤياهايى مى‌ديد كه مانند روز روشن داراى واقعيت بود. پس از مدتى لذتبخش‌ترين زمان‌ها براى او، ساعت خلوت و عبادت در حال تنهايى بود. او به همين حال به سر مى‌برد، تا اينكه در روز مخصوصى فرشته‌اى با لوحى فرود آمد و آن را در برابر او گرفت و به او گفت: «اقرأ» يعنى بخوان. او از آنجا كه أمّى و درس نخوانده بود، پاسخ داد كه من توانايى خواندن ندارم. فرشتۀ وحى او را سخت فشرد، سپس درخواست خواندن كرد و همان جواب را شنيد، فرشته بار ديگر، او را به شدت فشار داد، اين عمل سه بار تكرار شد و پس از فشار سوم ناگهان در خود احساس كرد مى‌تواند لوحى كه در دست فرشته است، بخواند. در اين موقع آيات را كه در حقيقت ديباچۀ كتاب سعادت بشر به شمار مى‌رود، خواند.
بخوان به نام پروردگارت كه جهان را آفريد، كسى كه انسان را از خون بسته خلق كرد، بخوان و پروردگار تو گرامى است، آن‌كه قلم را تعليم داد و به آدمى آنچه را كه نمى‌دانست، آموخت.
جبرئيل مأموريت خود را انجام داد و پيامبر نيز پس از نزول وحى، از كوه «حراء» پايين آمد و به سوى خانۀ «خديجه» رهسپار شد.
آيات ياد شده، برنامۀ اجمالى رسول گرامى را روشن مى‌كند، و به طور آشكار مى‌رساند كه اساس آيين او را قرائت و خواندن، علم و دانش و به كار بردن قلم تشكيل مى‌دهد
فروغ ابدیت، صفحه: ۲۱۴،