سازه فکری امید در نگاه رهبری به انقلاب اسلامی دارای سه مؤلفه مهم است: الف) منتقد و مفتخر نسبت به گذشته: «بی‌شک فاصله‌ی میان بایدها و واقعیت‌ها، همواره وجدان‌های آرمان‌خواه را عذاب داده و می‌­دهد، امّا این، فاصله‌ای طی شدنی است و در چهل سال گذشته در مواردی بارها طی شده است و بی‌شک در آینده، با حضور نسل جوان مؤمن و دانا و پُرانگیزه، باقدرت بیشتر طی خواهد شد. «انقلاب به یک انحطاط تاریخی طولانی پایان داد و کشور که در دوران پهلوی و قاجار به شدّت تحقیرشده و به شدّت عقب‌مانده بود، در مسیر پیشرفت سریع قرار گرفت؛ در گام نخست، رژیم ننگین سلطنت استبدادی را به حکومت مردمی و مردم‌سالاری تبدیل کرد و عنصر اراده‌ی ملّی را که جان‌مایه‌‌ی پیشرفت همه‌جانبه و حقیقی است در کانون مدیریت کشور وارد کرد؛ آنگاه جوانان را میدان‌دار اصلی حوادث و وارد عرصه‌ی مدیریت کرد؛ روحیه‌ و باور «ما می‌توانیم» را به همگان منتقل کرد؛ به برکت تحریم دشمنان،‌ اتّکا به توانایی داخلی را به همه آموخت و این منشأ برکات بزرگ شد» ب) واقع‌بین نسبت به حال: «صریحاً می‌­گویم آنچه تاکنون شده با آنچه باید می‌­شده و بشود، دارای فاصله‌‌ای ژرف است. در جمهوری اسلامی، دل‌های مسئولان به‌طور دائم باید برای رفع محرومیت‌ها بتپد و از شکاف‌های عمیق طبقاتی به شدّت بیمناک باشد» «نارضایتی این حقیر از کارکرد عدالت در کشور به دلیل آنکه این ارزش والا باید گوهر بی‌همتا بر تارک نظام جمهوری اسلامی باشد و هنوز نیست، نباید به این معنی گرفته شود که برای استقرار عدالت کار انجام نگرفته است. واقعیت آن است که دستاوردهای مبارزه با بی‌عدالتی در این چهار دهه، با هیچ دوره‌ی دیگر گذشته قابل‌مقایسه نیست»[ ج) امیدوار و مسئول نسبت به آینده: «نخستین توصیه‌ی من امید و نگاه خوش‌بینانه به آینده است. بدون این کلید اساسیِ همه‌ی قفل‌ها، هیچ گامی نمی‌توان برداشت. امّا آنچه من می‌خواهم بگویم این است که این راه طی شده، با همه‌ی اهمیتش فقط یک آغاز بوده است و نه بیشتر. ما هنوز از قلّه‌های دانش جهان بسیار عقبیم؛ باید به قلّه‌ها دست‌یابیم. باید از مرزهای کنونی دانش در مهم‌ترین رشته‌ها عبور کنیم. ما از این مرحله هنوز بسیار عقبیم؛ ما از صفر شروع کرده‌ایم. این نگاه واقع‌بینانه، امیدوارانه و منتقد و مفتخر مهم‌ترین عامل ساختن جامعه و اصلاح آن و حرکت به سمت قله‌هاست. بدون توجه به این نگاه و برشمردن ایرادها و عیوب در کنار پیشرفت‌ها نمی‌­توان به امید واقعی و حقیقی در جامعه دست‌یافت. توجیه­گری نه امیدآفرین است و سازنده. راه برون‌رفت امروز جامعه از احساس ناامیدی برخورد منطقی، مطابق با واقع و البته توجه به دستاوردهای عظیم انقلاب برای مردم است. تا چنین سازه فکری و اجرایی بر دستگاه­‌های مختلف و مسئولان و بازیگران مستولی نشود، این احساس روزبه‌روز تشدید خواهد گردید. "مایه های امید" و مهمترین ظرفیت ها و فرصت های موجود کشور : 1. نعمت )مکتب ، رهبری، مردم ( رهبری حکیم، مدیر و مدبر، دلسوز، مردمی، با عمق تفکر و شخصیت جامع و معنوی - روزنامه «یو اس ای تودی» چندی پیش نوشته بود؛ «بزرگترین مشکل آمریکا در ایران حضور یک ابرحریف به نام آیت‌الله خامنه‌ای است. او نقشه راه را می‌شناسد و از همه مهم‌تر مردم به او اعتماد آمیخته به اعتقاد دارند.» 2. مردمی مومن و با استقامت در راه حق 3. "حضور حداکثری ملت در صحنه" 4. ظرفیت فرهنگی و هویتی و استحکام بنیه درونی 5. «جوانان با روحیه انقلابی و آماده تلاش جهادی» 6. روحیه و مدیریت جهادی و انقلابی دولتمردان 7. میلیون ها نیرو‌ی انسانی با تحصیلات عالی به ویژه انبوه جوانان. 8. «رتبه دوم جهان در دانش آموختگان علوم و مهندسی»، 9. «وجود جوانان محقق»، 10. «پیشرفت‌های علمی شتابان» 11. ظرفیت ها و زیرساخت های کشور از قبیل: ۷ درصد ذخایر معدنی جهان، با وجود 1 درصد جمعیت دنیا- موقعیت جغرافیایی استثنایی، سواحل طولانی، زمین‌های حاصلخیز، اقتصاد بزرگ و متنوع ، بیشترین ظرفیت‌های استفاده نشده جهان در ایران 12. دستاوردهای بی شمار و شگفت آور بعداز انقلاب 13. "تجربیات متراکم انقلاب" 14. عبور به سلامت از پیچیده ترین بحران ها 15. افول مداوم دشمنان بخصوص کانون اصلی دشمن 16. راه حل داشتن تمام مشکلات در داخل کشور 17. نصرت الهی و اتکا و امید به خداوند و باورمندی به قدرت خدا و هدایت حضرت حق.