نبوده‌ایم؟ 🔹افرادی ادعا می‌کنند منابع آب ژرف شور هستند یا مواد رادیواکتیو دارند، با جسارت عرض می‌کنم این افراد اطلاعات زمین‌‌شناسی کافی ندارند یا مغرضانه قضاوت می‌کنند. شما تشریف ببرید در کویر مرنجاب کاشان و ببینید در یک‌کیلومتری دریاچه نمک، آب شیرین وجود دارد، در بسیاری از قنات‌های واقع در کویر با اختلاف مسافت نه‌چندان دور، کیفیت آب یک قنات با دیگری تفاوت دارد؛ در منابع آب ژرف هم همین‌گونه است؛ یک جا ممکن است آب کیفیت عالی داشته باشد و یک جا کیفیت مطلوبی نداشته باشد که این مورد، بستگی به جنس ظرفی که آب در آن قرار گرفته متفاوت است بنابراین نمی‌توان یک نسخه را برای تمام این منابع صادر کرد. همان‌طور که عرض کردم، در منابع آب آبرفتی هم کیفیت آب در نقاط مختلف یکسان نیست و این موضوع در مورد آب‌­های ژرف هم صدق می‌کند. 🔹در زمین‌شناسی وضعیت لایه‌ها و نهشته‌های زمین حتی در فاصله کمتر از 50 متر یا در اعماق مختلف می‌توانند با هم متفاوت باشند؛ ویژگی‌های آبخوان‌ها اصلاً با همدیگر یکسان نیستند و به هیچ عنوان نمی‌توان یک ویژگی را به همه مناطق نسبت داد. اگر در جایی حفاری صورت گرفته که به آب شور در اعماق برخورد کرده‌اند، دلیلی نمی‌شود همه جا، آب در اعماق زمین، همان کیفیت را داشته باشد؛ اگر جایابی درستصورت بگیرد و اگر مطالعات دقیق انجام شود نباید با چنین موضوعی روبه‌رو شویم که مثلاً پس از انجام حفاری اصلی برای رسیدن به آب ژرف، آب شور استحصال کنیم! در مطالعات باید از وسایل دقیق استفاده شود، امروزه که روش‌های ژئوفیزیکی قادر هستند مرز آب شور و شیرین را در اعماق تشخیص دهند، چطور ممکن است، مفسر متوجه شوری آب نشود و دستور حفاری صادر کنند؟! پس گمانه‌های اکتشافی برای چه هستند؟ همه‌­ این‌ها برای این است که نقطه حفاری اصلی، درست انتخاب شود؛ اگر یکجا، اشتباهی رخ داده نباید آن را به همه کشور نسبت داد چرا که ایران زمین‌شناسی بسیار متنوعی دارد. 🔹زمانی که بحث آب ژرف در کشور مطرح شد، عده‌ای از دوستان معتقد بودند که اصلاً آب ژرف در ایران وجود ندارد و این موضوع بیشتر شبیه تخیل است! اما بعدها که تحقیقات نشان داد در ایران آب ژرف داریم, این افراد حرف خود را عوض کردند و گفتند که آب ژرف در کشور وجود دارد اما باید این منابع را بگذاریم برای آینده! من در آن زمان گفتم که درست است که باید در مصرف منابع آیندگان دقت کنیم اما آینده را فناوری مدیریت خواهد کرد و در مباحثه‌هایم هم تأکید کردم که ما قادریم در آینده از رطوبت هوا، آب تولید کنیم و این مهم امروزه انجام شده است و امروزه با آب تولید شده از رطوبت هوا، کشاورزی می‌کنند؛ این‌که امروزه از منابع آب ژرف بهره‌برداری نشود به‌بهانه‌­ آینده، کار اشتباهی است و آینده را فناوری مدیریت خواهد کرد. 🔹همین منتقدین، بار دیگر مطرح کردند که عربستان از چاه‌های آب ژرف خود برای کاشت گندم استفاده کرده و شکست خورده است اما این دلیلی برای عدم استفاده از آب ژرف در ایران نیست چرا که زمین‌شناسی عربستان با کشور ما متفاوت است ضمن اینکه عربستان از آب‌های فسیلی استفاده کرده بود و نه از آب‌های ژرف تجدیدپذیر! با وجود این، باز هم نمی‌توان گفت عربستان ضرر کرده است، باید از خودشان پرسید؛ چه اهدافی داشته‌اند و آیا به اهداف خود رسیده‌اند یا خیر؟ آن‌ها منابعی را که قرار بود سال‌ها بعد از آن استفاده و کسب درآمد کنند در این زمان استفاده کرده و از آن سود برده‌‌اند، زیرساخت‌های استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها را تقویت کردند و امروزه به‌دنبال تولید آب از رطوبت هوا هستند. برخی منتقدین آب ژرف هم می‌گویند که اگر آب از ژرفای زمین برداشت شود, زمین نشست خواهد کرد؛ شکی نیست که در مورد برداشت آب از منابع آبرفتی چنین رویدادی قابل انتظار است اما در مورد منابع آب ژرف موضوع کاملاً متفاوت است. 🔹بیش از یک قرن است که در کشور نفت استخراج می‌شود و نخستین چاه نفت خاورمیانه در شهر مسجدسلیمان در استان خوزستان حفر شد؛ این چاه در منطقه‌ای به‌نام دره­ی خرسون در سال 1286 توسط کنسرسیوم دارسی آغاز شد و در تاریخ 5 خرداد 1287 در عمق 360متری به مخزن نفتی رسید که از آن روزانه 36 هزار لیتر (معادل 228 بشکه در روز) نفت خام سبک تولید می‌شد‌. امروزه این حفاری‌ها به بیش از 5 هزار متر در اعماق زمین در همین استان خوزستان رسیده است؛ میلیون‌ها لیتر نفت خام و میلیون فوت‌مکعب گاز در حال بهره‌برداری است، با وجود این، آمار نشست زمین در این خصوص چقدر است؟ لایه‌های زیرین زمین با آبرفت‌ها تفاوت دارند؛ درک این مسائل را باید در ژئودینامیک زمین جست‌وجو کرد و قوانین دینامیکی حاکم در اعماق زمین با قوانین حاکم در آبرفت‌ها کاملاً متفاوت است. 🔹برخی از منتقدین برداشت منابع آب ژرف عنوان کردند که هزینه‌ برداشت این منابع بسیار است در حالی که ساده‌ترین محاسبات عددی نشان می‌دهد که هزینه برداشت از منابع آب ژرف به‌مر