ادعا می شود که چون هزینه های مردم ایران به صورت دلار است، لذا باید حقوق ها و درآمدها نیز دلاری باشد نه ریالی.
این موضوع چقدر با واقعیات اقتصاد ایران همخوانی دارد؟
همه هزینه های مردم ایران دلاری نیستند بلکه بسیاری از هزینه ها به صورت ریال هستند. حامل های انرژی( برق، گاز، سوخت)، نان و بسیاری از محصولات بازاری از این نمونه ها می باشند. بنابراین پیش فرض گزاره عنوان شده از دکتر جبرائیلی اشتباه است.
شرکت هاي پتروشیمی و فولادی که محصولات خود را به دلار نیمایی عرضه می کنند، بخش زیادی از محصولات اولیه ی خود را از خارج و به نرخ دلار وارد می نمایند. بنابراین اگرچه دولت در عرضه ی برخی حامل ها به آنها با نرخ یارانه محاسبه میکند ولکن بخشی از مواد اولیه آنها به نرخ دلار وارد می شود، لذا ناخواسته مجبور هستند با نرخ های بالا در داخل کشور عرضه کنند.
حوزه فولاد و پتروشیمی ، محصولات بسیار گسترده ای می باشد. ایران برخی از محصولات اضافه بر مصرف داخل را صادر می کند اما برخی محصولات در داخل کشور توان تولید متناسب با مصرف نداریم و از خارج وارد می کنیم که این محصولات نیز به صورت دلاری به دست بنگاه ها می رسد.
خوب است بدانید که بر اساس گزارش تحلیلی نود اقتصادی در ۲۲ آبان امسال، بیش از ۴۰درصد از واردات کشور متعلق به محصولات شیمیایی می باشد که به صورت نهاده های اولیه در اختیار بنگاه ها قرار می گیرد.
سوال مهم اینکه در این صورت چگونه بنگاه محصول خود را به دلار تولید کند و به ریال بفروشد؟
بر فرض که ما درآمدها و هزینه ها را هر دو بر حسب دلار قرار دهیم. در این صورت اگر مطابق کشور های غربی، هزینه ها و مالیات ها را به دلار از مردم اخذ کنیم، مجموع هزینه ها به مراتب از درآمد دلاری آنها بیشتر خواهد بود. لذا فشار بیشتری بر مردم وارد میشود. بر اساس آمار درآمد سرانه کشور بر حسب قدرت خرید، عددی بین ۱۳تا ۱۵ هزار دلار خواهد بود. این عدد در قطر، ۹۱هزار دلار، در عربستان ۴۷هزار دلار، در ترکیه ۲۷ هزار دلار، در آمریکا۶۳ هزار دلار و غالب کشورهای اروپایی بالای ۴۰هزار دلار است. با این درآمد محدود کشور، چگونه می توان عدالت را میان مردم برقرار کرد!
بنابراین به جای اینکه بگوییم هزینه ها و درآمدها را هر دو بر دلار محاسبه کنیم، بهتر است عنوان کنیم که باید درآمد و تولید کشور را بهبود ببخشیم.
علی مخمدی