💠 «اجمال قرآن و تفصیل حدیث»
(پرداختی جدید در لزوم تصحیح ذهنیت در مورد جایگاه قرآن و احادیث)
✍️روح الله شمسی کوشکی|
🔻مرحوم استاد فاطمی نیا یک جمله و نظریه اساسی و بسیار جالب داشتند و میگفتند:
«پیامبر اجمال است و اهلبیت تفصیل!
قرآن، اجمالِ تفصیلِ روایات است و روایات تفصیلِ اجمالِ قرآن!».
توضیح آنکه:
برای مثال نگارنده معتقد است که ده پانزده صفحه مقدمه کتاب «ولایت فقیه» امام خمینی و سه صفحه مقدمه کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی» آیت الله خامنهای، به تمام کتب معارفی که در مدرسه و دانشگاه تدریس میشود، میارزد و اهمیت و تأثیر آن بیشتر از همه آنها است!.
چرا؟؛
چون این کتاب ها ذهنیت صحیح را میسازند، یک نقشه کلان در ذهن انسان مسلمان میسازند که باعث میشود بعد از آن، هر نکته معرفتی که انسان فرامیگیرد در جایگاه درست خود، روی این نقشه بنشیند و یک نظام فکری برای او بسازد.
🔻به نظر میرسد قرآن هم در بین منابع معرفتی ما چنین جایگاهی داشته باشد!.
یعنی قرآن برای آنکه بیاید مجموعه فراوان و پراکندهای از معارف را بیان کند، میآید و یک ذهنیت اساسی و یک نقشه صحیح در ذهن انسان میسازد که بعد از آن هر مقدار از معارف فراوان و پراکنده (روایات) را انسان فرا گرفت، بیاید و در این نقشه جایگاه خودش را پیدا کند و در نتیجه؛ هم این معارف زیاد و پراکنده (روایات) منظم صورتبندی میشوند و هم آن نقشه روز به روز تکمیلتر میشود.
به نظر میرسد یکی از مقاصد مرحوم استاد فاطمی نیا از آن نظریهشان این باشد.
🔻حال با توجه به این نکته؛ میتوان نتیجه گرفت که در مورد قرآن اگر ما قبل از اینکه با تلاوت قرآن مجموعهای از معارف را وارد ذهنمان کنیم، ذهنیت کلی مان را نسبت به قرآن درست کنیم و بعد بر اساس آن ذهنیت اساسی معارف قرآن را جا یابی و فهم کنیم، به فهم صحیحتری از قرآن میرسیم.
مفاهیم قرآن در ذیل یک ذهنیت کلی و براساس یک زمینه خاصی بیان شده است. بدون فهم آن زمینه و ذهنیت مفاهیم قرآن یک معنا میدهند و با فهم آن زمینه و ذهنیت یک معنای دیگر!.
🔻باری، ذهنیت کلی نگارنده نسبت به قرآن چنین است که در ضمن یک مثال بیان میدارد:
شما یک میدان مبارزه و جنگ بین حق و باطل را تصور کنید!. گویی خدا انسان را گذاشته در وسط چنین میدانی و میگوید: «ای انسان! تو برای اینکه ساخته شوی، برای اینکه تربیت شوی اینجا باید با کفر و شرک مبارزه کنی! (ایده تربیت در ذیل مبارزه). اینهم قرآن؛ کاتالوگ و دستورالعمل مبارزه (و تربیت در ذیل مبارزه)!.
▪️تو انسان مبارز، در طول مبارزه طولانی، ممکن است فرسایش پیدا کنی، منِ قرآن راه دعا و توسل به خدای متعال را پیش پای تو میگذارم!.
▪️مهمترین خطری که تو انسان مبارز را در راه این تربیت در ذیل مبارزه تهدید میکند، وساوس نفسانی و شیطانی است؛ در مقابل آن، منِ قرآن راه تقوا را به تو میآموزم!
▪️اگر اسیر این وساوس و گناهان شدی، در مقابل آن من راه توبه و استغفار را به تو میآموزم!
▪️ تو در راه مبارزه و برای درست مبارزه کردن، نیازمند داشتن الگوی مبارزاتی هستی، من پیامبران را به عنوان الگوی مبارزه به تو معرفی میکنم.
( و همین است سرّ اینکه امام خمینی پیامبران را الگوی مبارزه معرفی میکند و یا کتابی مثل صحیفه سجادیه را کتاب مبارزه عنوان میکند).
🔻حال شما با داشتن این ذهنیت از قرآن یک نوع فهم از آیات قرآن خواهید داشت و بدون آن یک نوع دیگر فهم از قرآن.
در این ذهنیت از قرآن، مفاهیم قرآنی اساسا معنای دیگری خواهند داشت.
این است همان وجه اهمیت تصحیح ذهنیت در مورد قرآن که مقصد اصلی این نوشتار بود!.
🔰 آیین چراغ | روح الله شمسی کوشکی🔰
https://eitaa.com/joinchat/4165402769C8f31c5c323