اميرالمومنين عليه السلام در جمله اي كوتاه و پر مغز فرمودند: "اِنَُ لِلخُصومَه قُحَما" خصومت و دشمني مهلكه هايي در بر دارد. تدبر در روايت : در مورد قُحَم و خصومت نكات قابل توجهي ذكر مي شود : ١-منظور از قحم مهلكه ها و فرو رفتن در عقبه ها ست. ٢-اقتحام فرو رفتن در كارها بدون تأمل و تفكر است. ٣-قحم به معناي خصومت و در جايي اتفاق مي افتد كه سخني در غير جايگاه خودش بر زبان رانده شود. ٤-قحم به معني وارد شدن با رنج و سختي و وارد آمدن در وسط نگراني هاست . ٥-گاهي معصيتها يا رذايل اخلاقي ما را به هلاكت مي اندازد اما گاهي مهلكه هايي وجود دارد كه آبرو و سلامت و .... و همه موجودي فرد را از بين مي برد و آن از طريق دشمني با اطرافيان است . ٦-در خصومت ها يك طرف قلدري و ظلم مي كند. ٧-اصل در خصومت ظاهري و بروز و ظهور دادن است اما بعضي گفته اند دشمني باطني هم گرچه ظهور نكند، خصومت است . ٨-حسادت ها از عوامل اصلي خصومت و قحم است. ٩-امام علي ع به معاويه فرمودند : حتما نفست تو را وارد ضلالت و گودال مهلكه ها مي كند. ١٠- ريشه اصلي خصومت منيت است. ١١-خصومت، توفيقات و روحيه تعاون را به هلاكت مي اندازد. ١٢-وقتي انسان حال دلش خوب مي شود كه در درون، درگيري و با كسي خصومت نداشته باشد . ١٣-خصومت نه تنها دنيا كه گاهي دين ما را به باد فنا مي دهد. ١٤- خصومت با مومنين بسيار مذمت شده است و ارتباطات اجتماعي و خانوادگي را به هلاكت مي اندازد. ١٥-اگر ريشه خصومتها ديني باشد، تحت عنوان تولي و تبري قرار مي گيرد و بايد همه وجود ما را فرا گيرد و بسيار لازم است . ١٦-البته كسي هم كه در دشمني با مخالفان خود افراط كند گنهكار است . استاد بروجردي https://eitaa.com/sabkezendegikareemane