نامه مبسوط عمر به معاویه
**[ترجمه]از سعید بن مُسیِّب روایت شده است: هنگامی که حسین بن علی - درود خدا برآن دو باد - به شهادت رسید و خبر شهادتشان و اخبار بریدن سر آن حضرت و بردن آن نزد یزید بن معاویه و کشته شدن هجده نفر از اهل بیت شان و پنجاه و سه نفر از یاران و کشته شدن فرزند شیرخوار امام، علی اصغر با تیر و اسیر شدن فرزندانشان به مدینه رسید، نزد زنان پیامبرصلَّی الله علیه و آله در خانه امّ سلمه - رضی الله عنها - و خانه‌های مهاجرین و انصار، مجالس عزاداری برپاشد.
سعید بن مسیِّب می‌گوید: پس عبدالله بن عمر بن خطاب فریاد کنان از خانه اش خارج شد، درحالی که بر صورت خود سیلی می‌زد و گریبان خود را می‌درید و می‌گفت: ای فرزندان بنی هاشم و ای قریشیان و ای مهاجرین و انصار، این گونه بر اهل بیت پیامبر و فرزندانش ستم می‌شود و شما زنده اید و روزی می‌خورید؟! دیگر نباید در برابر یزید ساکت نشست. و شبانه از مدینه خارج شد، و به هر شهری که رسید فریاد زد و اهل آن را بر یزید برانگیخت. و اخبار و کارهای او به یزید گزارش می‌شد، و به هر گروهی که می‌رسید یزید را لعن کرده و مردم سخنان او را می‌شنیدند، و می‌گفتند: این عبدالله بن عمر، پسر خلیفه رسول خدا صلَّی الله علیه و آله است که عمل زشت یزید با اهل بیت رسول خدا را انکار می‌کند و مردم را علیه او می‌شوراند، هر کس دعوت او را استجابت نکند، نه دینی دارد و نه اسلامی.
در نتیجه مردم شام برآشفتند، و عبدالله وارد دمشق شد و به همراه گروهی که پشت سر او می‌آمدند، نزدیک در کاخ یزید ملعون آمد. خبرچی یزید بر او داخل شد و یزید را از ورود عبدالله به دمشق و اینکه دستش را بر سرش گذاشته است و مردم از هر طرف به سوی او می‌شتابند، خبر داد. یزید گفت: خشمی از خشم‌های ابومحمد (عبدالله) است و به زودی از آن خارج می‌شود، پس یزید
اجازه داد به تنهایی داخل شود. عبدالله بن عمر داخل شد درحالی که فریاد می‌زد و می‌گفت: ای امیرمؤمنان! داخل نمی شوم و حال آن که کاری با اهل بیت محمدصلَّی الله علیه و آله کرده ای که اگر ترکان و رومیان به آن کار دست می‌زدند، آنچه را که تو جایز دانستی و مرتکب شدی، جایز و حلال نمی دانستند و عمل زشت تو را انجام نمی دادند. از این جایگاه بلند شو تا مسلمانان کسی شایسته تر از تو بر آن را انتخاب کنند. در این هنگام یزید با عبدالله خوش آمدگویی کرد و دستش را دراز کرد و او را نزد خود کشید و به او گفت: ای ابامحمد، آرام گیر و عاقل باش، و با چشمت ببین و با گوشت بشنو. درباره پدرت عمر بن خطاب چه می‌گویی؟ آیا هدایت گر هدایت شده خلیفه رسول خدا نبود و او را یاری نرساند و با خواهرت حفصه با پیامبر پیوند خویشاوندی نبست، و همان کسی که گفت: خداوند را پنهانی عبادت کند. عبدالله گفت: او همانگونه که وصف کردی بود، پس درباره او چه می‌گویی؟ یزید گفت: آیا پدرت امارت شام را به پدرم واگذار کرد یا پدر من خلافت رسول خدا را به پدرت واگذار کرد؟ عبدالله گفت: پدرم فرمانروایی شام را در اختیار پدرت گذاشت. یزید گفت: ای ابامحمد، آیا به این کار و به عهد او با پدرم راضی می‌شوی یا نه؟ عبدالله گفت: البته که راضی می‌شوم. یزید گفت: آیا پدرت را قبول داری؟ عبدالله گفت: آری، در این هنگام یزید دستش را بر دست عبدالله زد و به او گفت: ای ابامحمد، برخیز تا بخوانی.
عبدالله به همراه یزید برخاست تا این که وارد یکی از خزانه‌های یزید شد. یزید صندوقی را خواست و آن را باز کرد و جعبه ای قفل دار و ممهور از آن خارج کرد و از درون آن جعبه، طوماری ظریف در پارچه حریر سیاه بیرون آورد. یزید آن طومار را برداشت و باز کرد، سپس گفت: ای ابامحمد، آیا این خط، خط پدرت هست؟ عبدالله گفت: به خدا قسم، آری. و آن را از دست یزید گرفت و بوسید. یزید به او گفت: بخوان. ابن عمر آن را خواند، در آن نوشته شده بود: به نام خداوند بخشنده مهربان... همانا کسی (پیامبر) که با شمشیر ما را مجبور کرد به او اقرار کنیم، ما هم اقرار کردیم، درحالی که سینه هایمان پر کینه و درونمان مضطرب بود و نیت‌ها و بصیرت‌ها نسبت به آنچه ما را بدان دعوت می‌کرد و ما آن را انکار می‌نمودیم، شک داشتند و برای
آنکه شمشیرهایش را از گردن ما بردارد و با قبایل یمنی بی شمار علیه ما نستیزد و برای این که همکاری و پیروی کسانی که دین خود و آیین پدرانشان در قریش را دفع کنیم، از او اطاعت کردیم. به هبل، بت‌ها و لات و عزی قسم می‌خورم که عمر از زمانی که آن‌ها را عبادت کرده است منکر آن‌ها نبوده و برای کعبه خدایی را نپرستیده! و سخنی از محمد را تصدیق نکرد و جز برای نیرنگ بر او و چیره شدن بر او، به او اسلام نیاورد؛ چرا که او جادوی بسی بزرگی نزد ما آورد و بر سحر و جادوی خود، سحر و جادوی بنی اسرائیل با موسی و هارون و داوود و سلیمان و پسر عمویش عیسی، و تمام سحر و جادوی آن‌ها را برما به کار بست و برآن چیزی افزود که اگر آن را می‌دیدند، همه آن‌ها اقرار