انس با صحیفه سجادیه
1 2 ✳️ «تفسير نمونه» در ذیل آیات «اسرا 23 تا 25» مى ‏نويسد: *️⃣ قضا مفهوم مؤكّدترى از «امر» دارد و امر و فرمان قطعى و محكم را مى‏رساند و اين نخستين تأكيد در اين مسأله است. قرار دادن توحيد يعنى اساسى‏ترين اصل اسلامى در كنار نيكى به پدر و مادر تأكيد ديگرى بر اهميت اين دستور الهى است. مطلق بودن احسان كه هر گونه نيكى را در بر مى‏گيرد و همچنين والدين كه مسلمان و كافر را شامل مى‏شود سومين و چهارمين تأكيد در اين آيه است. نكره بودن كلمه احسان كه در اين گونه موارد براى بيان عظمت مى‏آيد پنجمين تأكيد محسوب مى‏گردد. 👈 هرگاه يكى از آن دو يا هر دو آنها نزد تو به سن پيرى و شكستگى برسند آن چنان كه نيازمند به مراقبت دائمى تو باشند از هرگونه محبت در مورد آنها دريغ مدار و كمترين اهانتى به آنان مكن، حتى سبكترين تعبير نامؤدبانه يعنى «اف» به آنها مگو و بر سرآنان فرياد مزن و گفتارت با آنان كريمانه باشد، نهايت فروتنى را در حق آنان رعايت كن و بگو الهى آنان را مشمول رحمتت قرار ده چنانكه در كودكى با من با رحمت برخورد كردند. 👈 در حقيقت در اين دو آيه قسمتى از ريزه كارى‏هاى برخورد مؤدّبانه و فوق العاده احترام‏آميز فرزندان را نسبت به پدران و مادران بازگو مى‏كند. از يك سو انگشت روى حالات پيرى آنها كه در آن موقع از هميشه نيازمندتر به حمايت و محبت و احترامند، گذارده مى‏گويد: كمترين سخن اهانت ‏آميز را به آنها ‏مگو!! آنها ممكن است بر اثر كهولت به جائى برسند كه نتوانند بدون كمك ديگرى حركت كنند و از جا برخيزند، و حتى ممكن است قادر به دفع آلودگى از خود نباشند، در اين موقع آزمايش بزرگ فرزندان شروع مى‏شود. آيا وجود چنين پدر و مادرى را مايه رحمت مى‏دانند و يا بلا و مصيبت و عذاب؟ آيا صبر و حوصله كافى براى نگهدارى احترام‏آميز از چنين پدر و مادرى را دارند، و يا هر زمان با نيش زبان، با كلمات سبك و اهانت‏آميز و حتى گاه با تقاضاى مرگ او از خدا قلبش را مى‏فشارند و آزار مى‏دهند؟! 👈از سوى ديگر قرآن مى‏گويد: در اين هنگام به آنها اف مگو، يعنى اظهار ناراحتى و ابراز تنفّر مكن، و با صداى بلند و اهانت ‏آميز و داد و فرياد با آنها سخن مگو، و باز تأكيد مى‏كند كه با قول كريم و گفتار بزرگوارانه با آنها سخن بگو كه همه آنها نهايت ادب در سخن را مى‏رساند كه زبان كليد قلب است. 👈از سوى ديگر دستور به تواضع و فروتنى مى‏دهد، تواضعى كه نشان دهنده محبت و علاقه باشد و نه چيز ديگر. 👈سرانجام مى‏گويد: حتى موقعى كه رو به سوى درگاه حق مى‏آورى پدر و مادر را چه در حيات و چه در ممات فراموش مكن و تقاضاى رحمت پروردگار را براى‏بنما، مخصوصاً اين تقاضايت را با اين دليل همراه ساز و بگو: خداوند! ا همان گونه كه‏مرا در كودكى تربيت كردند تو مشمول رحمتشان فرما. 👈نكته مهمى كه از اين تعبير علاوه بر آنچه گفته شد استفاده مى‏شود اين است كه اگر و آن چنان مسن و ناتوان شوند كه به تنهايى قادر بر حركت و دفع آلودگى‏ها از خود نباشند، فراموش مكن كه تو هم در كودكى چنين بودى و آنها از هر گونه حمايت و محبت از تو دريغ نداشتند، محبت آنها را جبران نما. 👈 و از آن جا كه گاهى در رابطه با حفظ حقوق پدر و مادر و احترام آنها و تواضعى كه بر فرزند لازم است ممكن است لغزش هائى پيش بيايد كه انسان آگاهانه يا ناآگاهانه به سوى آن كشيده شود، در آخرين آيه مورد بحث مى‏فرمايد: پروردگار شما به آنچه در دل و جان شماست از شما آگاه‏تر است، چرا كه علم او در همه زمينه‏ها حضورى و ثابت و ازلى و ابدى و خالى از هر گونه اشتباه است، در حالى كه علوم شما واجد اين صفات نيست. بنابراين اگر بدون قصد طغيان و سركشى در برابر فرمان خدا، لغزشى در زمينه احترام و نيكى به پدر و مادر از شما سرزند، بلافاصله پشيمان شويد و در مقام جبران برآييد، به يقين مشمول عفو خواهيد شد. گرچه عواطف انسانى و مسأله حق شناسى به تنهايى براى رعايت احترام در برابر والدين كافى است، ولى از آن جا كه اسلام حتى در مسائلى كه هم عقل در آن استقلال كامل دارد و هم عاطفه آن را به وضوح در مى‏يابد، سكوت روا نمى‏دارد، بلكه به عنوان تأكيد در اين گونه موارد هم دستورهاى لازم را صادر مى‏كند، در مورد احترام به والدين آن قدر تأكيد كرده است كه در كمتر مسأله‏اى ديده مى‏شود. ✍️ تفسير و شرح صحيفه سجاديه، ج‏9، ص: 250 ادامه دارد ... ◀️کانال انس با 🆔 @sahife2
99 مشاهده