آيا اقدام به ذبح اسماعيل به دست پدر در عيد قربان، عملي ضد اخلاقي بود؟ ✍️ابوالفضل ساجدي پاسخ: خير. تلقي تقابل دين و اخلاق كه برخي نویسندگان داخلی، خودشان، یا به تبع امثال كی يركگور (انديشمند مسيحي) با تكيه به مثال ذبح حضرت اسماعيل (ع)، پذیرفته اند، صحيح نيست زيرا: 🔹اولا امر خداوند به حضرت ابراهیم (ع) برای ذبح فرزندش، امر واقعی نبوده بلكه امتحانی بوده است و لذا، اسماعيل، قرباني نشد. 🔹ثانيا اين حكم، دستوري عام براي همه مسلمانان نبوده و فقط به اين يك مورد اختصاص يافته است و بلكه تكرار آن براي ديگران حرمت شرعي دارد و مستوجب عقوبت است. 🔹ثالثا اين نوع اقدام به ذبح و كشته نشدن، از مصاديق معجزات و كرامات الهي است كه نمي تواند با قواعد نظام اسباب و مسببات مادي مقايسه شود. در صورتي دين با اخلاق تعارض پيدا مي كند كه با معجزه الهي، مانعي براي بريدن كارد حاصل نشود. 🔹رابعا در خصوص حضرت ابراهیم نیز ضد اخلاقی نیست چرا كه بنا بر ديدگاه صحيح در فلسفه اخلاق، بالاترين كمال اخلاقي كه ارزش ذاتي دارد (يعني ارزش آن بخاطر خودش است نه چيزي ديگري) رضا و قرب الهي است. ساير رفتارها در صورتي خوب و اخلاقي خواهند بود كه ما را به اين هدف برسانند. لذا پای نهادن بر خواسته های نفسانی برای نیل به كمال (نزدیک شدن به خدا)، از مصادیق آشكار رفتار اخلاقی است؛ بلكه قربانی جان خود یا فرزند و شهادت در راه خدا، برترین نمونه‌ی آن به شمار می‌رود. 🔹خامسا در همين مورد خاص نيز ابراهیم فرزند خویش را به این كار مجبور نكرد بلكه اسماعیل بود كه به استقبال اجرای فرمان معشوق شتافت. به فرموده قرآن، اسماعيل خطاب به پدر گفت: قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ ۖ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ يعني ای پدر، هر چه مأموری انجام بده که ان شاء اللّه مرا از بندگان با صبر و شکیبا خواهی یافت. 🔹در نهایت نیز می‌بینیم كه آنان در این آزمون كامیاب شدند و آنچه قربانی شد نه تن جسمانی كه نفس آنان بود.