ذکر منابع مطلب بالا: [11] . قبل از ظهور قائم، فتنه در منطقه شام آنچنان طولانی می‌شود و هرگاه به دنبال راه حلی برای آن هستند، پیدا نخواهد شد: لَا یظْهَرُ الْقَائِمُ حَتَّى یشْمَلَ النَّاسَ بِالشَّامِ فِتْنَةٌ یطْلُبُونَ الْمَخْرَجَ مِنْهَا فَلَا یجِدُونَهُ (نعمانی، الغیبة، ص279؛ حر عاملی، إثبات‏ الهداة، ج5، ص368)؛ و هرگاه تصور این می‏رود که بحران شام و جنگ سوریه در حال حل و فصل است، ناگهان شعله‌های فتنه هم‌چون آتش زیر خاکستر از جایی دیگر، خود را آشکار می‏سازد: تَكُونُ بِالشَّامِ فِتْنَةٌ كُلَّمَا سَكَنَتْ مِنْ جَانِبٍ طَمَّتْ مِنْ جَانِبٍ، فَلَا تَتَنَاهَى حَتَّى ینَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ (مقدسی شافعی، عقد الدرر فی أخبار المنتظر، ص75) [12] . در فتنه شام، به اختلاف بین محور عربی با عجم اشاره شده است: الإختلاف بين أمراء العرب و العجم، فلا يزالون يختلفون الى أنّ يصير الأمر إلى رجل من ولد أبي سفيان (محدث نوری، كشف الأستار عن وجه الغائب، ص‏221. صافی گلپایگانی، منتخب الأثر فی الإمام الثاني عشر، ج2، ص167) [13] . در حوادث فتنه شام، به نقش‌آفرینی ترک‌ها نیز اشاره شده است: يَجِيئُكُمُ الصَّوْتُ مِنْ نَاحِيَةِ دِمَشْقَ بِالْفَتْح‏ ... و سَيُقْبِلُ إِخْوَانُ التُّرْكِ (نعمانی، الغیبة، ص280. راوندی، الخرائج و الجرائح، ج3، ص1157. مفید، الإختصاص، ص256. طوسی، الغیبة، ص442) [14] . در حوادث فتنه شام، به حضور نظامیان غربی نیز اشاره شده است: وَ يَجِيئُكُمُ الصَّوْتُ مِنْ نَاحِيَةِ دِمَشْقَ بِالْفَتْح ‏... و سَتُقْبِلُ مَارِقَةُ الرُّومِ (نعمانی، الغیبة، ص280. راوندی، الخرائج و الجرائح، ج3، ص1157. مفید، الإختصاص، ص256. طوسی، الغیبة، ص442) [15] . خدواند در قرآن خطاب به یهود می‌فرماید: إِنْ عُدْتُمْ عُدْنا (سوره اسراء، آیه8) که در کتب تفاسیر، به تسلط سفیانی بر منطقه شام و آخرین حربه و فتنه یهود در خاورمیانه اشاره دارد: إِنْ عُدْتُمْ بِالسُّفْيَانِيِّ عُدْنَا بِالْقَائِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّد (قمی، تفسیر القمی، ج2، ص14) [16] . ترتیب سلسله حوادث فتنه شام قبل از ظهور: اختلاف رمحان، رجفة الشام، ورود نظامیان رایات الصفر، خسف دمشق، مارقة الشام، هرج الروم، حمله اخوان الترک به شرق سوریه، حضور نظامی مارقة الروم در فلسطین (نعمانی، الغیبة، ص305. طوسی، الغیبة، ص461. مجلسی، بحارالأنوار، ج52، ص216 و 253. نعمانی، الغیبة، ص279. مفید، الإختصاص، ص255. طوسی، الغیبة، ص442. عیاشی، التفسیر، ج1، ص64. مجلسی، بحارالأنوار، ج52، ص237). [17] . سند احادیث حوادث فتنه شام قبل از ظهور، معتبر و صحیحه است (رستمی، بررسی توصیفی و تحلیلی کتاب الغیبة شیخ طوسی، ص61-65. آیتی، تاملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص81 و 84. علی الصغیر، علامات الظهور بحث فی فقة الدلالة و السلوک، ج2، ص161-164. ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی، ج7، ص100و 125) و به سندهای مختلف ذکر شده است از جمله آن، سند حدیث در کتاب الغیبه شیخ طوسی: أخبرنا أبو عبدالله: شیخ مفید ثقه (نجاشی، الرجال، ص399) عن محمد بن علي بن الحسين: شیخ صدوق ثقه (نجاشی، الرجال، ص390) عن محمد بن الحسن:ابن ولید ثقه (نجاشی، الرجال، ص383) عن أحمد بن إدريس: ثقه (نجاشی، الرجال، ص92) عن علی بن محمد بن قتيبة: ممدوح (نجاشی، الرجال، ص259) عن الفضل بن شاذان: ثقه (نجاشی، الرجال، ص307) عن الحسن بن محبوب: اصحاب اجماع ثقه (کشیّ، الرجال، ص556) عن عمرو بن أبی المقدام: ممدوح ثقه (کشیّ، الرجال، ص392. ابن داود، الرجال، ص488) عن جابر الجعفی: ثقه (کشیّ، الرجال، ص196) عن أبی جعفر: (امام معصوم) [18] . نقد دیدگاه مشهور «رجفه» در فتنه شام قبل ظهور، فصلنامه علوم حدیث، ش98، ص79-111. (لینک). [19] . خسف «جابیه- حرستا» قبل ظهور، فصلنامه پژوهش ‌ای مهدوی، ش31، ص75-96. (لینک). [20] . برای آگاهی بیشتر: فتنه شام سوریه قبل ظهور (لینک). [21]. یسْتَوِی عَلَى مِنْبَرِ دِمَشْق (نعمانی، الغیبة، ص306؛ حنبلی، فرائد فوائد الفكر فی الإمام المهدی المنتظر، ص299) [22]. الْكُوَر الْخَمْس... حِمْصٌ وَ حَلَب (نعمانی، الغیبة، ص304) [23]. یخْرُجُ ابْنُ آكِلَةِ الْأَكْبَادِ مِنَ الْوَادِی الْیابِس‏ (صدوق، کمال‌الدین و تمام‌النعمة، ج2، ص651) [24]. یمُرُّ جَیشُهُ بِقِرْقِیسِیاء (نعمانی، الغیبة، ص280) ✅کانال را به بهترین دوستان و همکاران خود معرفی کنید💐 ┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄ @salehanolmahdi_rey