❤️ سیره ی امام سجاد(علیه‌السلام) در شب آخر ماه رمضان ✅ امام صادق(ع) می فرمایند: شيوه حضرت علي بن الحسين (ع) اینطور بود که وقتی ماه رمضان فرا می رسید، هرگز غلامان و كنيزانش که خطائی مرتكب شده بودند را تنبيه نمي كرد. آن حضرت فقط خطاها و گناهان آنان را در دفتري ثبت كرده و تخلّفات هر كس را با نام و موضوع مشخص مي نمود. 🦋 تا اینکه وقتی شب آخر ماه رمضان فرا می رسید، همه را فرا می‌خواند و دور خود جمع می کرد. آنگاه از روي نوشته، تمام كارهاي خلاف آنان را كه در طول ماه رمضان مرتكب شده بودند برايشان گوشزد مي كرد و به تك تك آنان مي فرمود: فلاني! تو در فلان روز و فلان ساعت تخلفي كردي و من تو را تنبيه نكردم! آيا به ياد مي آوري؟ مي گفت: بلي اي پسر رسول خدا! و تا آخرين نفر اين مطالب را متذكر مي شد و آنان به اشتباهات و خطاهاي خود اعتراف مي كردند. ✅ سپس در میان آنها به پا می خواست و مي فرمود: «ارفعوا اصواتكم و قولوا يا علي بن الحسين! انّ ربّك قد احصي عليك كلّما عملتَ كما اَحصيتَ علينا كلّما قد عملنا و لديه كتابٌ ينطق عليك بالحقّ لايغادر صغيرة و لا كبيرة ممّا اتيتَ الّا احصاها ...»؛ با صداي بلند بگوئيد: "اي علي بن الحسين! پروردگارت تمام اعمال و رفتار تو را نوشته است چنانكه تو اعمال ما را نوشته اي و نزد خداوند نامه اعمالي هست كه با تو به حق سخن مي گويد و هيچ عمل ريز و درشتي را فروگذاري نمي كند و هرچه انجام داده اي به حساب آورده و تمام آنچه را كه انجام داده اي نزد او حاضر و آماده خواهي يافت، چنانكه ما اعمال خود را در نزد تو آماده و ثبت شده ديديم. پس ما را عفو کن همچنانكه دوست داري مالک مطلق تو را عفو کند ... اي علي بن الحسين! به ياد آر آن حقارت و ذلّتي را كه فرداي قيامت در پيشگاه خداي حكيم و عادل خواهي داشت. آن پروردگار عادل و حكيمي كه ذرّه اي و كمتر از ذرّه اي به كسي ظلم و ستم روا نمي دارد و اعمال بندگان را همچنانكه انجام داده اند به آنان عرضه خواهد كرد و حساب و گواهي خدا كافي است. ببخش و عفو كن تا پادشاه روز قيامت از تو عفو كرده و درگذرد چنانكه خودش در قرآن مي فرمايد: «وليعفوا و ليصفحوا الا تحبّون ان يغفر اللّه لكم واللّه غفورٌ رحيمٌ»؛ بايد ببخشند و درگذرند، آيا دوست نداريد خداوند شما را بيامرزد؟ و خداوند آمرزنده و مهربان است". 🦋 امام (ع) اين كلمات را خطاب به خود می گفتند و به غلامان و كنيزانش هم تلقين مي كرد که بگویند و در طول این مدت، خود امام(ع) در ميان آنان ايستاده بود و مي گريست و ناله می کرد و مي گفت: «ربّ انّك امرتنا ان نعفوا عمّن ظلمنا فقد ظلمنا انفسنا فنحن قدعفونا عمّن ظلمنا كما امرت فاعف عنّا ...»؛ پروردگارا، تو به ما امر فرمودي از ستمكاران خويش درگذريم و ما براستي بر خود ستم كرده ايم؛ همان طور كه فرمودي، ما از كساني كه به ما ستم كرده اند درگذشتيم، تو هم از ما درگذر كه تو در عفو كردن از ما و از امر شدگان برتري. و تو به ما امر فرمودي سائلي را از درگاه خود محروم نكنيم و هم اكنون ما با حال گدایی و سوال و بیچارگی، در آستانه ی درِ خانه ات زانو زده و احسان و عطاي تو را مي طلبيم، بر ما منّت بگذار و محروممان نگردان، كه تو در اين كار شايسته تر از ما و از امر شدگان هستي. خدايا! کرم نمودی پس کرامتت را شامل حال من نیز بکن، زیرا من از گدایان درگاه تو ام. ✅ سپس رو به غلامان خود می کرد و می فرمود: "من شما را عفو كردم، آيا شما هم من و بدرفتاري هاي مرا كه فرمانروايی بد و پست و ظالمی براي شما، و مملوک و بنده ای براي فرمانروايی بخشاينده عادل و نيكوكار بودم، بخشيديد؟! " آنان پاسخ می دادند: با اينكه ما از تو بدی نديده ايم، تو را بخشيديم. آنگاه به آنان مي فرمود: "بگوئيد خداوندا! از علي بن الحسين درگذر! همان طور كه او از ما در گذشت؛ او را از آتش جهنم آزاد كن همان طور كه او ما را از بردگي آزاد كرد". آنان دعا مي كردند و امام سجاد(ع) هم آمين مي گفت و سپس مي فرمود: "برويد، من از شما در گذشتم و آزادتان كردم به اميد اينكه خدا نيز از من درگذرد و آزادم كند". 🦋 و در روز عيد فطر آنقدر به آنها هدايا مي بخشيد كه از ديگران بي نياز مي شدند. هر سال در شب آخر ماه مبارك رمضان در هنگام افطار حدود بيست بنده آزاد مي كردند و می فرمودند: «انّ للّه تعالي في كلّ ليلةٍ من شهر رمضان عند الافطار سبعين الف الف عتيقٌ من النّار...»؛ "خداوند متعال در هر شب ماه مبارك رمضان هنگام افطار، ۷۰ میلیون نفر که همگی مستوجب آتش هستند را از آتش آزاد مي كند‌ و در آخرین شب ماه رمضان، به تعداد تمام افرادی که در کل ماه آزاد نموده، از آتش آزاد می‌کند؛ و من هم دوست دارم خداوند مرا در حالی ببیند که من نیز بندگانی که در دنیا مملوکم بودند را آزاد کردم، به امید اینکه خدا مرا از آتش آزاد کند". 📚 بحارالانوار، ج ۹۵، ص ۱۸۶ تا ۱۸۸ اقبال الاعمال ، ص ۵۶۰ و ۵۶۱