[۸/۲۷، ۱۴:۲۳] H؛s: 
مجله پاسدار اسلام اول شهریور 1391 شماره 369
محمدعلی رجایی، رئیس جمهور راست گفتار و درست کردار
نویسنده : غلامرضا گلی زواره
شهید محمدعلی رجایی، فرزند عبدالصمد در سال 1312 در قزوین دیده به دنیا گشود. نوجوانی سیزده ساله بود که پدر را از دست داد و تحت تکفل مادرش گلین خانم قرار گرفت. دوران ابتدائی را از سال 1319 در دبستان فرهنگ قزوین آغاز کرد، ولی به دلیل مشکلات خانوادگی در 1327 به تهران رفت و به دستفروشی روی آورد و همزمان در کلاس شبانه جامعه تعلیمات اسلامی درس می خواند و با محمدصادق اسلامی و صادق امانی که از اعضای مرکزی هیئت های مؤتلفه اسلامی بودند، آشنا شد.(1)
در 18 سالگی وارد نیروی هوایی شد و همراه با تحصیل در کلاس های شبانه و دریافت مدرک دیپلم، با مخالفان رژیم از جمله فدائیان اسلام، آیت الله طالقانی و آیت الله کاشانی ارتباط برقرار کرد و به دلیل باورهای مذهبی و غیرت دینی از نیروی هوایی وابسته به نظام شاهنشاهی استعفا داد و به تحصیل در دانشسرای عالی پرداخت و در 1328 فارغ التحصیل شد. تدریس در بیجار، ملایر و خوانسار و ادامه تحصیل تا درجه فوق لیسانس آمار از دیگر کوشش های آموزشی اوست.(2)
عرصه های سیاسی و اجتماعی
شهید رجایی از 1339 تدریس در مدرسه کمال را در ساعات بیکاری آغاز کرد و اوقاتی را که موظف بود فعالیت آموزشی انجام دهد، در قزوین مشغول کار شد، اما او را به دلیل فعالیت های سیاسی به تهران انتقال دادند. همز مان با وقوع قیام 15 خرداد 1342 اعلامیه هائی از تهران به قزوین اعلامیه می برد و در بازار و بین همکاران و دوستان توزیع می کرد. بعد از مدتی نیروهای ساواک او را شناسایی کردند و به اتهام پخش اعلامیه، تبلیغ علیه دولت و اهانت به مقام سلطنت روانه زندان شد و بعد از 50 روز با قید کفالت از حبس رهایی یافت.
پس از آزادی همچنان تا مدت ها تحت مراقبت ساواک بود. در این مقطع فعالیت های آموزشی را در مدرسه کمال، میرداماد، دبیرستان پهلوی تهران و قزوین ادامه داد و پس از اعدام انقلابی حسنعلی منصور نخست وزیر وقت، توسط جناح مسلح هیئت مؤتلفه اسلامی و دستگیری رهبری این تشکیلات، در سال 1346همراه شهید دکتر محمدجواد باهنر، جلال الدین فارسی و عده ای دیگر بقایای این هیئت را سازماندهی کرد و با اهتمام وی، به تدریج سازمان جدیدی با پوشش اجتماعی و اقتصادی، اما هدفی سیاسی و مبارزاتی با عنوان بنیاد رفاه تعاون اسلامی شکل گرفت. این افراد بعدها مدرسه رفاه تهران را تأسیس کردند.(3)
رجایی با شهید مظلوم دکتر بهشتی جلسه ای هفتگی داشت. کمتر کسی از این جلسات که اعضایش پرونده سیاسی داشتند، مطلع بود و طی آن، وی و چند نفر دیگر نزد آن شهید والامقام تعالیم دینی و معارف اسلامی را در سطحی عالی و پیشرفته فرا می گرفتند تا در آینده، خود، افرادی را در این مسیر تربیت کنند.
در آذر 1353 ساواک رجایی را شناسایی و دستگیر و طی 14 ماه شکنجه های گوناگون فرساینده ای را بر او تحمیل کرد، اما نتوانست در بارة این جلسات اطلاعی را از او به دست آورد. سپس دادگاه با محاکمه ای فرمایشی وی را به پنج سال حبس محکوم کرد.
سرانجام بر اثر گسترش مبارزات امت مسلمان ایران به رهبری امام خمینی در آبان 1357 ش دوران بازداشت و اسارت او خاتمه یافت.(4) شهید رجایی پس از آزادی به اتفاق عده ای از همفکران خود «انجمن اسلامی مسلمان» را تأسیس کرد. زمانی که موضوع آمدن امام از پاریس به تهران مطرح شد، مسئولان امر بهترین مکان را برای اقامت امام، مدرسه رفاه، یعنی محل شکل گیری انجمن اسلامی معلمان و کانون فعالیت های آموزشی و مبارزاتی رجایی تعیین کردند. از این رو، وی در سازماندهی و برنامه ریزی و تمهید مقدمات ورود امام، سهم به سزا و ارزنده ای داشت.
در پی اعلام حکومت نظامی از سوی دولت ازهاری و اعلام نظر امام خمینی مبنی بر آمدن مردم در کوچه و بازار و خیابان ها و نادیده گرفتن تهدیدهای پوچ دولت پوشالی، شهید رجایی نیروهای مقاوم و جوانان مذهبی و مبارز را به شمال و جنوب تهران گسیل داشت تا این خبر را به مردم اعلام کنند. همچنین مسئولیت حفظ سلاح های پایگاه های تسخیر شده رژیم شاهنشاهی و نگهداری سران دستگیر شده تشکیلات طاغوت با آن شهید بود.(5)
کارگزاری وارسته، صادق و کوشا
شهید رجایی در دولت موقت که به فرمان امام تشکیل شد، در سامان دادن به امور وزارت آموزش و پرورش نقش محوری و اصلی داشت، وزیر وقت دکتر غلامحسین شکوهی را در اصلاحات اولیه پاکسازی نیروهای طاغوتی یاری می داد و مشاور و عضو کمیته بررسی مشکلات این تشکیلات بود. بعد از استعفای دکتر شکوهی از سمت وزارت آموزش و پرورش، امام خمینی در هشتم مهر 1358، طبق پیشنهاد نخست وزیر دولت موقت و تصویب شورای انقلاب، وی را به وزارت آموزش وپرورش منصوب کرد. (6) در حکم امام خمینی آمده بود:
«باسمه تعالی، جناب آقای محمدعلی رجایی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران جنابعالی به س