⁉️ چرا تولید مبتنی بر دانش و اشتغال آفرین برای اقتصاد ایران یک ضرورت است؟
✍ دکتر عباس علوی راد
* تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین سه کلید واژه شعار سال ۱۴۰۱ است که از سوی مقام معظم رهبری نام گذاری شده است.اهمیت و ضرورت شعار سال ۱۴۰۱ چیست؟
🔻اول: تولید در عمده بنگاه های موجود در کشور بر مبنای پاسخ به تقاضای داخلی بنا نهاده شده نه استراتژی توسعه صادرات. عمده بنگاه های کشور از قابلیت صدور کالا بر مبنای عواملی نظیر تکنولوژی، بهره وری و نوآوری برخوردار نیستند.
⬅️ نتیجه اینکه تولید در عمده بخش های اقتصاد ایران کمتر متکی به دانش است. بررسی ها نشان می دهد سهم محصولات صنعتی کشور با فناوری بالا از کل محصولات ۱ درصد است (منبع: مرکز پژوهش های مجلس)
🔻دوم: تعداد صنایع دارای قابلیت برونگرایی و صادرات کشور بسیار اندک و فاقد تنوع لازم بوده و بر مبنای منابع طبیعی و معدنی تغذیه می شوند.
⬅️ سهم محصولات صنعتی منبع محور کشور از کل محصولات ۶۶ درصد است (منبع پیشین) به همین ترتیب صادرات غیر نفتی کشور از تنوع و سطح فناوری بالا برخوردار نیست.
🔻سوم: بازار کار کشور ما سال ها است که با پدیده بیکاری چند سطحی مواجه است. یکی از این سطوح شکاف میان نرخ بیکاری تحصیلکرده های دانشگاهی و نرخ بیکاری کل کشور است.
⬅️ آخرین گزارش مرکز آمار ایران (پاییز ۱۴۰۰) نشان می دهد نرخ بیکاری تحصیلکرده های دانشگاهی ۱۳/۸ درصد و نرخ بیکاری کل کشور ۸/۹ درصد می باشد.
⬅️ علاوه بر این، تحصیلکرده های دانشگاهی ۴۲/۳ درصد از کل بیکاران کشور را در بر می گیرند. این در حالی است که سهم شاغلان تحصیلکرده دانشگاهی از کل شاغلان کشور فقط ۲۵/۸ درصد است.
⬅️ در واقع حتی در سال هایی که کشور از سطح تولید بالا و رشد اقتصادی مناسب هم برخوردار باشد، اشتغال آفرینی بخش های اقتصاد ایران برای نیروی کار متخصص نبوده و اساساً متکی به حضور آنها در فرآیند تولید نیست.
🔻چهارم: از بعد بین الملل نیز
فاصله چشمگیری که بنگاه های کشور از منظر شیوه مدیریت، بهره وری عوامل تولید، سطح تکنولوژی، نوآوری، واحدهای تحقیق و توسعه و حتی شیوه های تامین مالی با رقبای بین المللی خود دارند، سطح رقابت پذیری اقتصاد ایران را به رتبه های شکننده بالای ۸۰ از میان حدود ۱۴۴ کشور دنیا قرار داده است.
⬅️ به نظر می رسد موارد چهار گانه فوق برخی از مشکلات تاریخی و قدیمی مقوله تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرینی در اقتصاد ایران است و همانطور که مقام معظم رهبری در پیام نوروزی سال ۱۴۰۱ خود فرمودند، لازم است حرکت در مسیر تحقق شعار سال را در سطح درج در سربرگ نامه ها و بیلبوردهای شهرها تنزل نداد و حقیقتا سیاست گذاری اصلاحی داشت.
#ثامن_یزد