داستان قرارداد ۱۹۱۹
به مناسبت هجدهم مرداد
سالروز اعلام امضای قرارداد
۱۰۳ سال پیش، انگلیسیا اومدن رشوه دادن به «احمدشاه و وزرا»؛ که یه قراردادی امضا بشه و دولت ایران، بهمیلِخودش، اختیارِ امورِ کشور رو به انگلیسیها بسپاره.😡
این قرارداد مشهور شد به قرارداد ۱۹۱۹
وقتی قضیه علنی شد، خیلیا مخالفت کردن، شهید مدرس در رأس این مخالفین بود و گفت نمیذاریم این قرارداد عملی بشه.💪
نخستوزیر اومد پیش مدرس، گفت: «کوتاه بیا بذار کارمونو بکنیم» مدرسهم جواب داد؛ «تو کار خودتو بکن، منم کار خودمو میکنم. ولی من موفق میشم و قرارداد رو لغو میکنم، توئم شکست میخوری و بیآبرو میشی😉 اگرم موفق بشی وقتی انگلیسیا کارشون تموم شد، میندازنت دور»
خلاصه این کشمکش دوسال طول کشید و مدرس و مخالفین جلوی انگلیسیا وایسادن. علنی شدن این قرارداد به شدت انگلیسیهارو در ایران منفور کرد. نهایتا هم خود انگلیسیها دیدن اوضاع خیلی خیطه و از خیر این قرارداد گذشتن.
مدرس که خیلی به شجاعت معروف بود، محکم ایستاد و تونست انگلیسیا رو عقب بزنه.
قطعا کار مدرس کمی از کارِ میرزای شیرازی نداشت ولی متاسفانه ما چیزی ازش نمیدونیم.😔
پیشبینی مدرس خیلی زود عملی شد؛ انگلیسیها تا دیدن نخستوزیرِ وقت (وثوق) زورش به مدرس نمیرسه، انداختنش دور.👊 سه چهارتا نخستوزیر آوردن و بردن ولی هیچ کس نتونست از پس مدرس و مخالفین بربیاد.👏
انگلیسیا تو اینقضیه مفتضحانه شکستخوردن، ولی آیا آدمایی بودن که به اینراحتی ولکنِ معامله بشن؟ خیر. قرارداد ۱۹۱۹ طرح «وزارت خارجهی انگلیس» بود، وقتی این طرح شکست خورد، «وزارتِ جنگِ انگلیس» وارد عمل شد تا با یه اقدام نظامی کارِ تسلط بر ایران رو یکسره کنه😯
دنبال یکی میگشتن که بتونه جلوی مخالفینِ انگلیس، توی ایران در بیاد👊 یه آدم نترس. و سرانجام بین چند گزینه، رضاخان رو انتخاب کردن.
گراند هتل قزوین که الانهم هست؛ محل جلسات انگلیسیها با رضاخان بود. قول و قرارشون رو توی همین هتل نهایی کردن و رضاخان با پشتیبانی انگلیسیها به سوی تهران لشکر کشید. قزوینی اگه داریم جای ما نایب الزیاره باشید😉
🔺رضاخان وقتی به تهران رسید؛
▫️اول شد فرماندهی سپاه
▫️مدتی بعد شد وزیر جنگ
▫️بعدش شد نخستوزیر
▫️و در آخر هم ظرف سهچهار سال شد شاه. در واقع پلههای ترقی رو یکییکی طی کرد.😃
رضاخان که با یک دست لباس اومده بود تهران و هنوز به کابارههای قزوین بدهی داشت. سال ۱۳۲۰ وقتی میخواست از ایران بره، یکی از ثروتمندترین پادشاهان جهان بود. اندازهی چهل برابر تهران امروزی ملک و املاک و اندازهی دهها سال درآمد نفتی کشور، پس انداز داشت.
منابع؛
کتاب سیمای احمدشاه قاجار
نوشتهی دکتر شیخ الاسلامی
کتاب برآمدن رضاخان نوشتهی سیروس غنی
هر دو بر پایهی اسناد وزارت خارجهی انگلیس
تاریخ بیست ساله نوشتهی مکی.
✍️ عماد داوری دولتآبادی
🔹 کانال صياددلها
@sayadelhaa