🔰 پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی ۸ 💢 مراحل دگرگونی جامعه با الگوهای محدود (یکم) 🔺 [در شرایطی که الگوهای محدود در یک جامعه، هدف و مقصود قرار بگیرند، آن جامعه چهار مرحله را پشت سر می‌گذارد؛ ] 📍 مرحلۀ اول: مرحله‌‌‌ای است که این الگوها، هنوز کارکرد و اثرگذاری دارند؛ زیرا از آرمان‌‌‌ها و نگاه‌‌‌هایی روبه‌‌‌‌‌‌آینده برگرفته شده‌‌‌اند. این الگوها در مرحلۀ نخست به‌‌‌اندازۀ ارتباطشان با آینده دارای تأثیر، دهش و نوآوری هستند. 🔺به‌‌‌طور طبیعی این تأثیر و دهش و نوآوری عطایی است که قرآن آن را «عاجل» (زودگذر) می‌‌‌نامد. اینها دستاوردهایی زودگذرند، نه درازمدت و در امتدادی طولانی؛ زیرا عمر این الگوها کوتاه و عطای آنها محدود است؛ زیرا به‌‌‌هرحال در لحظه‌‌‌ای به نیرویی ویرانگر برای همه دستاوردها مبدل می‌‌‌شوند؛ به همین دلیل، عاجل و زودگذر نام گرفته‌‌‌اند. به این فرمودۀ خداوند سبحان توجه کنید: «مَنْ كانَ يُريدُ الْعاجِلَةَ عَجَّلْنا لَهُ فيها ما نَشاءُ لِمَنْ نُريدُ ثُمَّ جَعَلْنا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلاها مَذْمُوماً مَدْحُوراً ۞ وَ مَنْ أَرادَ الْآخِرَةَ وَ سَعى‏ لَها سَعْيَها وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولئِكَ كانَ سَعْيُهُمْ مَشْكُوراً ۞ كُلًّا نُمِدُّ هؤُلاءِ وَ هَؤُلاءِ مِنْ عَطاءِ رَبِّكَ وَ ما كانَ عَطاءُ رَبِّكَ مَحْظُوراً» (هرکس خواهان دنیای زودگذر است، به‌‌‌زودی به هرکه خواهیم نصیبی از آن می‌‌‌دهیم، سپس جهنم را برای او قرار می‌‌‌دهیم که خوار و رانده‌‌‌شده وارد آن خواهد شد. و هرکس آخرت را بخواهد و برای آن به‌‌‌سختی تلاش کند، درحالی‌‌‌که مؤمن است، از تلاش آنها حق‌‌‌شناسی خواهد شد. هر دو دسته را از عطای پروردگارت مدد می‌‌‌بخشیم و عطای پروردگارت منع‌‌‌شدنی نیست). [سوره اسراء، آیه ۱۸_۲۰] 🔺 خداوند متعال خیر و عطا و بخشش محض است، اما الگوی برگزیدۀ امت، به هر اندازه که شایستگی تحریک و انگیزش داشته باشد، خداوند سبحان عطا می‌‌‌فرماید؛ به‌‌‌اندازۀ شایستگی و ظرفیت الگو[ی زودگذر]، عطایی زودگذر می‌‌‌دهد، نه بیشتر. 🔺 در چنین حالتی [حکومت و] قدرتی که این الگو را می‌‌‌سازد، به قدرتی دارای الگویی آرمانی تبدیل می‌‌‌شود که عطا و نوآوری دارد؛ قدرتی که در جایگاه رهبر و در چهارچوب این الگو امت را جهت‌‌‌دهی می‌‌‌کند. 🔺 امت نیز به‌‌‌نوبه‌‌‌خود، هم در خلق این الگو و هم در پیاده کردن و تحقق بخشیدن به آن نقش می‌‌‌آفریند. این مرحله دستاوردهایی دارد، ولی این دستاوردها در نظرِ عمیق و درازمدت قرآنی، زودگذر هستند و به جهنم منتهی خواهند شد: جهنمی در دنیا و جهنمی در آخرت. این مرحلۀ اول است؛ مرحلۀ ابداع و نوآوری. 📍 مرحلۀ دوم: هنگامی که این الگوی آرمانی راکد شد و نیرو و توان خود را برای دهش از دست داد، به پیکره‌‌‌ای بی‌‌‌جان تبدیل می‌‌‌شود؛ این الگو دیگر الگو باقی نمی‌‌‌ماند، بلکه به مجسمه بدل می‌‌‌شود. 🔺رهبرانی هم که بر پایۀ این الگو دهش داشتند و مردم را هدایت می‌‌‌کردند، به سران و بزرگان تبدیل می‌‌‌شوند. تودۀ مردم هم جایگاهی جز عده‌‌‌ای افرادِ تابع و مطیع نخواهند داشت و دیگر هیچ‌‌‌ سهمی در ابداع، نوآوری و تکامل ندارند. 🔺این مرحله‌‌‌ای است که قرآن کریم این‌‌‌گونه از آن تعبیر می‌‌‌کند: «وَ قالُوا رَبَّنا إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ كُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبيلاَ» (و گفتند: پروردگارا ما از سران و بزرگان خود پیروی کردیم، پس آنها ما را گمراه کردند). [سورۀ احزاب، آیۀ ۶۷] 📚 کتاب سنت‌های تاریخی در قرآن کریم، صفحه ۱۶۱ 🔰 برای مطالعه پرونده #بازخوانی_الگوهای_آرمانی اینجا کلیک کنید. 🆔 @shahidsadr