دین ثابت و نیازهای متغیر ⁉️
🔹پاسخ تفصیلی :
راز اينكه دين مقدس اسلام با قوانين ثابت و لايتغيرى كه دارد با توسعه تمدن و فرهنگ سازگاری داشته و با صور متغير زندگى قابل انطباق است چند چيز است :
1⃣ توجه به روح و معنى و بىتفاوتى نسبت به قالب و شكل
اسلام به شكل ظاهر و صورت زندگى كه وابستگى تام و تمامى به ميزان دانش بشر دارد نپرداخته است. دستورهاى اسلامى مربوط است به روح و معنى و هدف زندگى و بهترين راهى كه بشر بايد براى وصول به آن هدفها پيش بگيرد.
✅ علم نه هدف و روح زندگى را عوض مىكند و نه راه بهتر و نزديكتر و بىخطرترى به سوى هدفهاى زندگى نشان داده است...اسلام با قرار دادن هدفها در قلمرو خود و واگذاشتن شكلها و صورتها و ابزارها در قلمرو علم و فن، از هرگونه تصادمى با توسعه فرهنگ و تمدن پرهيز كرده است؛ بلكه با تشويق به عوامل توسعه تمدن يعنى علم و كار و تقوا و اراده و همت و استقامت، خود نقش عامل اصلى پيشرفت تمدن را به عهده گرفته است.
✅اسلام شاخصهايى در خط سير بشر نصب كرده است. آن شاخصها از طرفى مسير و مقصد را نشان مىدهد و از طرف ديگر با علامتِ خطر انحرافها و سقوطها و تباهيها را ارائه مىدهد. تمام مقررات اسلامى يا از نوع شاخصهاى قسم اول است و يا از نوع شاخصهاى قسم دوم. وسايل و ابزارهاى زندگى در هر عصرى بستگى دارد به ميزان معلومات و اطلاعات علمى بشر. هر اندازه معلومات و اطلاعات توسعه يابد ابزارها كاملتر مىگردند و جاى ناقصترها را به حكم جبر زمان مىگيرند.
✅ در اسلام يك وسيله و يا يك شكل ظاهرى و مادى نمىتوان يافت كه جنبه «تقدس» داشته باشد تا يك نفر مسلمان خود را موظف بداند آن وسيله و شكل را براى هميشه حفظ كند... اسلام نه براى كفش و لباس مد خاصى آورده و نه براى ساختمانها سبك و استيل معينى در نظر گرفته و نه براى توليد و توزيع، ابزارهاى مخصوصى معين كرده است.اين يكى از جهاتى است كه كار انطباق اين دين را با پیشرفت های زمان آسان كرده است.
2⃣ قوانین ثابت براى نیازهای ثابت و قوانین متغير براى نیازهای متغير اسلام براى احتياجات ثابت بشر قوانين ثابت و براى احتياجات متغير وى وضع متغيرى در نظر گرفته است. ✅بعنوان تمونه : اصل لزوم نيرومندى در مقابل دشمن قانون که از ایه : «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ» گرفته شده اصل ثابتى است كه از نیازهای ثابت و دائمى سرچشمه گرفته است اما لزوم مهارت در تيراندازى و اسب دوانى - که از سنت پیامبر ص رسیده است مظهر يك نیاز موقت و متغير است و به تناسب عصر و زمان تغيير مىكند و با تغيير شرايط تمدن چيزهاى ديگر از قبيل تهيه سلاحهاى گرم امروزى و مهارت و تخصص در به كار بردن آنها جاى آنها را مىگيرد. ⬅️ ادامه دارد .
مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى ج19، ص:104- 117- با تلخیص و ویرایش-
shakhes1340.blogfa.com/ @shakhes1340