🟪 نبرد مسکو و آنکارا؛ از قفقاز تا سوریه| کریدور شمال-جنوب خط قرمز تهران(۲)
🟥 حیاط خلوت روسی و ترکی
اگرچه آنکارا و مسکو درک درستی از خطوط قرمز یکدیگر در سوریه دارند، اما آرزوی ترکیه برای ایفای نقش بیشتر در قفقاز جنوبی، رابطه این کشور با روسیه را به سردی سوق داده است. وقوع جنگ دوم قره باغ در سال ۲۰۲۰ فرصتی منحصر به فرد برای ترکیه برای گسترش نفوذ خود در همسایگی نزدیک خود - که از سال ۱۸۲۸ در حوزه منافع ملی مسکو باقی مانده - فراهم کرد.
🟥 در جبهه دیپلماسی، ترکیه تلاش کرده تا روند حل منازعه به سبک آستانه را برای قره باغ کوهستانی آغاز کند. با این حال، مسکو تمایلی به تعامل دوجانبه با آنکارا در مناطق جدا شده از شوروی ندارد، چون خطر مشروعیت بخشیدن به مداخله و حضور ترکیه در حیاط خلوت روسیه را به دنبال دارد.
🟥 با این حال، درگیری نظامی جاری در اوکراین تأثیر قابل توجهی بر موازنه قوا در قفقاز جنوبی داشته است. با ادامه افزایش خصومت‌ها بین غرب و روسیه، منطقه تبدیل به حوزه تقابل جدیدی تبدیل شده و آذربایجان و ارمنستان هر دو به دنبال تامین منافع حیاتی خود در پوشش رقابت قدرت‌های بزرگ هستند. در حالی که منافع ایروان در راستای حفاظت از امنیت جمعیت ارمنی در قره باغ کوهستانی است، آذربایجان به دنبال حل و فصل مسئله قره باغ از طریق فشار نظامی است که در صورت موفقیت می‌تواند نفوذ منطقه‌ای مسکو را تا حد زیادی کاهش دهد.
🟪 سناریوی قره باغ کوهستانی در سوریه؟
🟣 مناقشه قره باغ کوهستانی موفقیت مسکو در حفظ نفوذ خود در منطقه را با وجود تلاش ترکیه برای کاهش نفوذ روسیه برجسته کرده است. با این حال، بحران جاری در اوکراین و نتیجه نامشخص آن، در قفقاز جنوبی نیز در حال وقوع است. در حالی که جهان از نظم تک قطبی به رهبری ایالات متحده به چندقطبی تغییر می‌کند؛ آذربایجان و ارمنستان نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر، مجبورند تصمیمات راهبردی را در مورد همسویی با منافع خود با روسیه یا غرب اتخاذ کنند. بی‌طرفی بعید است که منافع حیاتی هر یک از کشورها را تامین کند.
🟣 به این ترتیب، افزایش فشار بر اردوغان برای تحکیم قدرت خود در انتخابات آتی ترکیه، احتمالا او را مجبور به امتیاز دادن به یک محور بر محور دیگر کند. چنین اقدامی می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر باکو داشته باشد.
🟣 علاوه بر این، احتمال خروج نیروهای آمریکایی از شمال شرق سوریه، همراه با آینده سیاسی نامشخص کردهای سوریه و اقتصاد موازی آنها، خطر خلاء قدرت زیرمنطقه‌ای را ایجاد می‌کند. این موضوع، می‌تواند ترکیه و روسیه را به سمت مدیریت یا تقویت رقابت همکاری‌شان سوق دهد، هرچند باید دید که آیا روسیه می‌تواند توافقی را بین کردها و دمشق تغییر دهد یا خیر.
🟣 از این رو، بحران سوریه ممکن است تا زمانی که روابط بین آنکارا و دمشق عادی نشود یا ترکیه حملات نظامی بیشتری را تهدید کند، متوقف بماند. نتیجه انتخابات ترکیه در ۱۴ می ۲۰۲۳ بدون شک نقش مهمی در این زمینه چه در سوریه و چه در قفقاز جنوبی خواهد داشت.
@shatranjsiasat