کراهت غذاخوردن در خانه متوفی و مصیبت دیده
امام صادق(ع) میفرماید:
اَلاَکلُ عِندَ اَهلِ المُصِیبَةِ مِن عَمَلِ الجاهِلِیَِةِ وَ السُّنَّةُ اَلبَعثَ اِلَیهِم بِالطَّعامِ
غذا خوردن نزد مصیبت زدگان و با خرج آنان، از رفتارهای جاهلیت است و سنت پیامبر(ص) فرستادن غذا برای مصیبتزدگان است. [من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 182]
براساس حدیث فوق ، پس از شهادت جعفربن ابیطالب (جعفر طیار) پیامبر(ص) دستور داد سه روز به خانه جعفر غذا بفرستند تا خانوادهاش جز مصیبت از دست دادن جعفر دغدغه دیگری نداشته باشند.
براساس سنت پیامبر ، اگر حتی صاحبان عزا دیگران را برای غذا خوردن در خانه متوفی دعوت کنند شایسته نیست بروند زیرا غذا خوردن نزد اهل مصیبت و در منزلشان از اعمال مردم قبل از ظهور اسلام و دوره جاهلیت بوده است.
همچنین در خبر آمده است :
لَمّا قُتِلَ جَعفَرُ بن اَبیطالِب(ع) اَمَرَ رَسُولُالله(ص) فاطِمَةَ(س) اَن تَأتِیَ اَسماء بِنت عَمَیس وَ نِسائَها وَ اَن تَصنَعَ لَهُم طَعاماً ثَلاثَةَ اَیّامٍ فَجَرَتِ بِذلِکَ السُّنَّةُ.
زمانی که حضرت جعفر بن ابیطالب (جعفرطیار)(ع) در جنگ موته شهید شد پیامبر(ص) از حضرت فاطمه(س) خواست که به نزد اسماء همسر جعفر و خانوادهاش برود و سه روز برایشان غذا تهیه کند ، بعد از این دستور پیامبر ، میان مسلمانان رسم شد که وقتی کسی دچار مصیبت میشد همسایگان و خویشان او سه روز برایش غذا تهیه کرده و میبردند. [من لایحضره الفقیه، ج 1 ص 48]
سنت عقلانی و قرآنی اسلام اقتضا میکند تا در جهت همدردی با مصیبتزده و کاهش فشار روحی و روانی شرایط به گونهای فراهم شود که او در مدت عزاداری دغدغه دیگری نداشته باشد.
در روایات شیعی و سنی با استناد به حدیثی از پیامبر اکرم(ص) در شهادت جعفر بن ابیطالب ، تصریح شده که مستحب است خویشان و نزدیکان متوفی به مدت سه روز در تهیه غذا و فراهم آوردن برخی امکانات، به خانواده او که دچار تألمات روحی شدهاند یاری رسانند و از آنان مراقبت و به آنها مهربانی کنند .
به فرموده امام صادق(ع) از همان زمان، این کار به صورت «سنت» درآمد.
امام صادق(ع) درباره حضور در خانه و مجالس میت برای تسلا بخشی به بازماندگان میفرماید :
اَلتَّعزِیَةُ الواجِبَةُ بَعدَ الدَّفنِ وَ کَفاکَ مِنَ التَّعزِیَةِ اَن یَراکَ صاحِبَ المُصِیبَةِ
تسلیت دادن به خانواده مردگان که واجب دینی (مستحب مؤکد) است، باید بعد از دفن مرده انجام شود و مقدار تسلیت آن است که در مجلسی حاضر شوی تا صاحب عزا تو را ببیند. [وسایل الشیعه، ج 3، ص 216، ح 3448]
در توضیح المسائل مراجع عظام نیز آمده است :
بعد از دفن، مستحب است صاحبان عزا را سر سلامتی دهند ولی اگر مدتی گذشته است که به واسطه سرسلامتی دادن مصیبت، یادشان میآید ، ترک آن بهتر است و نیز مستحب است تا سه روز برای اهل خانه میت غذا بفرستند و غذا خوردن نزد آنان و در منزلشان مکروه است.
پس بنابر این غذا خوردن در منزل متوفی در سه روز اول فوت متوفی، کراهت و اشکال دارد.