🟡 واقعیت اقتصاد ایران در دوره پهلوی
✍️ حجتالاسلام دکتر
#قربانی_مقدم
🟢 حتما شما هم در فضای مجازی با مطالب زیادی که در تعریف و تمجید از دوران خوش! زمان شاه است، مواجه شدهاید. مثل اینکه «تورم نداشتیم»، «اقتصاد در حال شکوفایی بود»، «داشتیم ژاپن میشدیم» و...
🔹 این نوشتهها که از سوی سلطنت طلبان منتشر میشود، طبیعتاً همراه با مستنداتی هم هست، گاهی مستندات ژورنالیستی مانند عکس چند تا ساختمان مثل ورزشگاه آزادی و... و بعضاً آمارهایی که معتبر به نظر میرسد.
🔹با تبلیغات فریبکارانه ای که متکی به چند تا عکس ژورنالیستی، یا تصاویری مانند رقص یا زنان بیحجاب که برای بعضی از نوجوانان جذابیت دارد، فعلا کار ندارم، اما واقعیت آمارهایی که حاکی از رشد اقتصادی زمان شاه چیست؟!
🟢 خلاصه حقیقت این است:
🔹پس از کودتای ۱۳۳۲ و تثبیت موقعیت سیاسی متحد غرب در ایران، کشورهای اروپایی به رهبری انگلیس به اضافه قدرت نوظهور آمریکا، تصمیم گرفتند، این موفقیت سیاسی را با یک اقدام اقتصادی هم تثبیت و هم ثمربخش کنند، چگونه؟ با تسلط بر لقمهای چرب و نرم و آماده به نام نفت!
🔹در سال ۱۳۳۳ قراردادی موسوم به کنسرسیوم بین ایران و چند شرکت فراملیتی غربی امضا میشود که طبق آن شرایطی به مراتب بدتر از شرایط پیش از ملی شدن صنعت نفت بر این نعمت خدادادی عارض میشود. این قرارداد ۲۵ ساله بود و تا ۱۵ سال دیگر یعنی تا سال ۱۳۷۳ هم قابل تمدید بود. طبق این قرارداد عملاً مالکیت ایران بر نفت سلب میشود و امتیازات اکتشاف، استخراج و فروش نفت منحصرا در اختیار این کنسرسیوم قرار میگیرد و البته ۵۰ درصد از سود به ایران پرداخت میشود. ارتشبد زاهدی در پاسخ به مخالفان معدود، ادعا میکند: «با این قرارداد سر کنسرسیوم کلاه گذاشتیم چون تا هفت هشت سال دیگر انرژی اتمی انرژی رایج دنیا میشود و نفت دیگر ارزشی نخواهد داشت!»
🔹طبیعتاً سود بسیار سرشاری ناگهان عاید ایران میشود که با افزایش چشمگیر نفت که به دلیل برخی اتفاقات در دنیا مانند جنگ اعراب و اسرائیل رقم خورد، این درآمد دوچندان میشود.
🔹تمام شاخص های اقتصادی مانند تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی هم خیره کننده است. حتی با وجود اینکه در این شرایط تورم باید افزایش پیدا کند، خبری از تورم هم نیست!
🔹اما این وضعیت تنها در دهه ۳۰ و ۴۰ ادامه پیدا میکند و از ابتدای دهه پنجاه بخت بر میگردد و تورم نزدیک به صفر برخی سالهای دهه ۴۰، به حدود ۲۷ درصد میرسد!
🟡چرا اینطور میشود؟
چون درآمد سرشار نفتی نه تنها به نفع مردم نیست چون «تولید ایران» یارای هضم و مدیریت و همسازی با «نقدینگی بادآوردۀ از خارج از چرخۀ متعارف اقتصاد» را ندارد، اقدامات زیربنایی و عمرانی قابل توجهی هم صورت نمیگیرد (و اساساً همین موضوع باعث میشود تا علیرغم درآمد بالای ملی، تورمی مشاهده نمیشود!) پس درآمدهای نفتی بادآورده کجا هزینه میشود؟ نیمی از آن که سهم کنسرسیوم است، نیمه سهم ایران هم یا هزینه خرید تسلیحات میشود (که نه تنها باقیمانده درآمد نفتی را به جیب غرب میریزد، بلکه در جهت تقویت پایگاه منطقه ای انگلیس و آمریکا توجیه میشود) و یا تنها به بخش کوچکی از جامعه ایران یعنی طبقات برخوردار میرسد که خرج فربهتر شدن و تجملات آنها میشود. شاهد این ادعا اینکه، ضریب جینی (شاخص برابری برخورداری) به بیش از ۵۰ صدم درصد افزایش پیدا میکند.
🔹این طبقه خاص، طبیعتاً مایل به خرید محصولات رشد نیافتهی ایرانی نبودند و همین موضوع افزایش وحشتناک واردات را در پی داشت تا جایی که تراز تجاری طی 13 سال، سقوط چند هزار برابری را تجربه کرد و در آستانۀ انقلاب به رقم بیسابقۀ 60 میلیارد تومان (حدوداً 9 میلیارد دلار) رسید.
🔹خلاصه اینکه آمارها و شاخصهای اقتصادی که تابلوی چشماندازی از وضعیت ایران در دوره پهلوی دوم به نمایش میگذارد اولاً مربوط به دهه ۳۰ و ۴۰ است، ثانیاً صرفاً اعداد و ارقامی برای توصیف تحولات و مبادلات اقتصادی است و به هیچ عنوان از وضعیت مطلوب اجتماعی به ویژه عدالت اجتماعی حکایت نمیکند و ثالثا همین عدمتوازن و برونگرایی افراطی و رشد مجازی، باعث فروپاشی اقتصاد نفت بنیان پهلوی و سپس فروپاشی حاکمیت وابسته این خاندان بر کشور عزیزمان ایران شد.
ــــــــــــــــ
🚩 در پرتگاه مجازی، مجهز باش...
👈پاسخبهشبهاتفــجازی👇
🆔
@Shobhe_ShenaSi