#سخن_بزرگان 🌀فراموشی واقعی وجود ندارد🌀 از مسائل خیلی مهمی که امروز مطرح می‌کنند ـ مخصوصاً روان‌شناسهای امروز؛ فلاسفه قدیم هم با یک فرضیه می‌گفتند ـ این است که اصلاً برای بشر فراموشی وجود ندارد، در دنیا هم وجود ندارد. فراموشی کامل این است که انسان چیزی را که روزی می‌دانسته است بعد به کلی از ذهنش محو بشود، مثل اینکه روی یک صفحه کاغذ چیزی نوشته باشند بعد به کلی پاک کنند. آیا فراموشی کامل برای انسان وجود دارد، یعنی امکان دارد انسان چیزی را که روزی می‌دانسته است بعد به کلی از روح او محو بشود ؟ امروز ثابت شده است که فراموشی واقعی وجود ندارد، یعنی هر چه را که انسان فراموش کرده، در زوایای روحش وجود دارد، نمی‌تواند به یاد بیاورد. مثل اینکه گاهی انسان اسمی یا شعری را فراموش می‌کند، یک روز دو روز، یک هفته دو هفته، یک ماه هر چه [به ذهنش] فشار می‌آورد که یادش بیاید یادش نمی‌آید ولی یک‌دفعه یادش می‌آید. اگر به کلی محو شده بود هیچ وقت یادش نمی‌آمد. این بدان جهت است که گاهی برای انسان در مسائل عادی هم پیش می‌آید که چیزی را با اینکه در محفظه ذهن او وجود دارد نمی‌تواند به یاد بیاورد، یعنی نمی‌تواند آن را از آن محفظه درونی بیرون و به شعور آگاه خودش بیاورد. می‌گویند هیچ چیزی در عالم فراموش نمی‌شود. روان‌شناسان معتقدند که همین طور که شداید خیلی سخت گاهی تمام حافظه انسان را از بین می‌برد یعنی هر چه که انسان دارد فراموش می‌کند به آن معنا که نمی‌تواند به یاد بیاورد، گاهی در جهت عکس آن است، یعنی در اثر یک ضربه بزرگ هرچه فراموش کرده یک‌مرتبه به یادش می‌آید، و معتقدند که در دم مرگ، انسان آن چنان فشار رویش می‌آید که تمام فراموش شده‌های سابق در نظرش مجسم می‌شود؛ و در قیامت، از آن هم بیشتر. در قیامت هر چه در شعور مخفی‌اش وجود داشته که در دنیا یادش نمی‌آمد همه در مقابل چشمش مجسم است. لذا قرآن کلمه «تذکر» را ذکر می‌کند: یوْمَ یتَذَکرُ الاِْنْسانُ ما سَعی. روزی که انسان جمیع مساعی و اعمال خودش را به یاد می‌آورد و متذکر می‌شود. #استاد_مطهری، آشنایی با قرآن، ج11، ص271،270 📚💯 @shohda_shadat