🌱بسم الله الرحمن الرحیم🌱 #نکات_تفسیری_آیات_قرآن 🌹 سورهٔ حمد آیهٔ ششم : اهدِنا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ 📍قسمت آخر : 🔺انحراف به چپ و راست گمراهى و راه وسط، جاده ى هدايت است. راه مستقيم يعنى ميانه روى واعتدال واحتراز از هر نوع افراط وتفريط، چه در عقيده و چه در عمل. يكى در عقايد از راه خارج مى شود وديگرى در عمل و اخلاق. يكى همه كارها را به خدا نسبت مى دهد، گويا انسان هيچ نقشى در سرنوشت خويش ندارد. و ديگرى خود را همه كاره و فعّال مايشاء دانسته و دست خدا را بسته مى داند. يكى رهبران آسمانى را همچون مردمان عادى و گاهى ساحر و مجنون معرّفى مى كند و ديگرى آن بزرگواران را در حدّ خدا مى پندارد. يكى زيارت امامان معصوم و شهدا را بدعت مى داند و ديگرى حتّى به درخت و ديوار، متوسل شده و ريسمان مى بندد. يكى اقتصاد را زير بنا مى داند و ديگرى، دنيا و امورات آن را ناديده مى انگارد. در عمل نيز يكى غيرت نابجا دارد و ديگرى همسرش را بى حجاب به كوچه و بازار مى فرستد. يكى بخل مى ورزد و ديگرى بى حساب سخاوت به خرج مى دهد. يكى از خلق جدا مى شود و ديگرى حقّ را فداى خلق مى كند. اينگونه رفتار وكردارها، انحراف از مسير مستقيم هدايت است. خداوند دين پا برجا واستوار خود را، راه مستقيم معرّفى مى كند.(54) در روايات آمده است كه امامان معصوم عليهم السلام مى فرمودند: راه مستقيم، ما هستيم.(55) 🔺يعنى نمونه ى عينى و عملى راه مستقيم و اسوه و الگو براى قدم برداشتن در راه، رهبران آسمانى هستند. آنها در دستورات خود درباره ى تمام مسائل زندگى از قبيل كار، تفريح، تحصيل، تغذيه، انفاق، انتقاد، قهر، صلح و علاقه به فرزند و ... ، نظر داده و ما را به اعتدال و ميانه روى سفارش كرده اند.(56) 🔺 جالب آنكه ابليس در همين صراطِ مستقيم به كمين مى نشيند.(57) 🔺در قرآن و روايات، نمونه هاى زيادى آمده كه در آنها به جنبه ى اعتدال، تأكيد و از افراط و تفريط نهى شده است. به موارد ذيل توجّه كنيد: 👈* «كلوا و اشربوا و لاتسرفوا»(58) بخوريد و بياشاميد، ولى اسراف نكنيد. 👈* «لا تَجعل يدك مَغلولةً الى عُنقك و لاتبسُطها كلّ البَسط»(59) در انفاق، نه دست بر گردن قفل كن - دست بسته باش - و نه چنان گشاده دستى كن كه خود محتاج شوى. 👈* «الّذين اذا أنفقوا لم يسرفوا و لم يقتروا و كان بين ذلك قواماً»(60) مومنان، به هنگام انفاق نه اهل اسرافند و نه اهل بخل، بلكه ميانه رو هستند. 👈* «لا تجهر بصلاتك و لاتخافت بها وابتغ بين ذلك سبيلاً»(61) نماز را نه بلند بخوان ونه آهسته، بلكه با صداى معتدل بخوان. 👈* نسبت به والدين احسان كن؛ «و بالوالدين احساناً»(62) امّا اگر تو را از راه خدا بازداشتند، اطاعت از آنها لازم نيست. «ان جاهداك على ان تشرك بى... فلاتطعهما»(63) 👈* پيامبر هم رسالت عمومى دارد؛ «و كان رسولاً نبيّاً»(64) و هم خانواده خويش را دعوت مى كند. «و كان يأمر أهله بالصّلاة»(65) 👈* اسلام هم نماز را سفارش مى كند كه ارتباط با خالق است؛ «اقيموا الصّلاة» و هم زكات را توصيه مى كند كه ارتباط با مردم است. «اتوا الزكاة»(66) 👈* نه محبت ها شما را از گواهى حقّ منحرف سازد؛ «شهداء لِلّه و لو على انفسكم»(67) و نه دشمنى ها شما را از عدالت دور كند. «و لا يَجرِمنّكم شَنئان قوم»(68) 👈* مؤمنان هم دافعه دارند؛ «أشداء على الكفار» و هم جاذبه دارند. «رحماء بينهم»(69) 👈* هم ايمان و باور قلبى لازم است؛ «امنوا» و هم عمل صالح. «عملوا الصالحات»(70) 👈* هم اشك و دعا و درخواست پيروزى از خدا لازم است؛ «ربّنا افرغ علينا صبراً»(71) و هم صبورى وپايدارى در سختى ها. «عشرون صابرون يغلبوا مأتين»(72) شب عاشورا امام حسين عليه السلام هم مناجات مى كرد و هم شمشير تيز مى كرد. 👈* روز عرفه و شب عيد قربان، زائر خانه ى خدا دعا مى خواند و روز عيد بايد در قربانگاه با خون آشنا شود. 👈* اسلام مالكيّت را مى پذيرد، «الناس مسلّطون على اموالهم»(73) ولى اجازه ضرر زدن به ديگرى را نمى دهد و آن را محدود مى سازد. «لا ضَرر و لا ضِرار»(74) آرى، اسلام دين يك بعدى نيست كه تنها به جنبه اى توجّه كند و جوانب ديگر را فراموش كند، بلكه در هر كارى اعتدال وميانه روى وراه مستقيم را سفارش مى كند. -------------------- 54) قل انّنى هَدانى ربّى الى صراط مستقيم» انعام، 161. 55) تفسير نورالثقلين، ج 1 ص 20. 56) در اين باره مى توان به كتاب اصول كافى، باب الاقتصاد فى العبادات مراجعه نمود. 57) شيطان به خدا گفت: «لاقعدنّ لهم صراطك المستقيم» اعراف، 16. 58) اعراف، 31. 59) اسراء، 29. 60) فرقان، 67. 61) اسراء، 110. 62) بقره، 83. 63) لقمان، 15. 64) مريم، 51. 65) مريم، 15. 66) بقره، 43. 67) نساء، 135. 68) مائده، 8. 69) فتح، 9. 70) بقره، 25. 71) بقره، 250. 72) انفال، 65. 73) بحار، ج 2، ص 272. 74) كافى، ج 5، ص 28. 🦋مسجد امام هادی علیه‌السلام🦋