🌸#سلسله بحث آفات زبان🌸 🔵 #دروغ:قسمت دوم (۲): اقسام دروغ دانشمندان اخلاق و فقیهان با دید خاص دانش مربوط به خود، دروغ را به اقسامى تقسیم کرده اند. فقیهان به ظاهر رفتار نظر داشته ، در تکاپو براى یافتن احکام رفتار گوناگون بشر هستند؛ در حالى که دانشمندان اخلاق به باطن عمل نظر داشته و به زوایاى درونى عمل پرداخته اند. اقسام دروغ از دید فقیهان پیش از بیان اقسام و انواع دروغ از دید دانشمندان اخلاق ، باید دانست که اسباب و وسایل انسان براى خبر دادن ، متفاوت است ؛ از این رو دروغ ها نیز گوناگون مى شود. خارج کردن امواج و اصوات از دهان ، یگانه راه خبر دادن نیست ؛ پس دروغ گفتن نیز فقط به لفظ و گفتارى که از دهان بیرون مى آید، محدود نمى شود؛ بلکه ممکن است به شیوه هاى دیگرى همانند اشاره کردن با سر و دست و چشم یا نوشتن و نقش کردن مطالب غیر واقعى ، صورت پذیرد که بنابر نظر فقیهان هر سه مورد حرام است . اقسام دروغ از دید دانشمندان اخلاق آن چه نزد فقیهان از آن بحث شده ، دروغ هاى گفتارى ، اشاره اى و نوشتارى است ؛ اما از نظر دانشمندان اخلاق دروغ بر شش قسم است : ۱ – دروغ در مقامات دین که بحثى معرفتى و عرفانى است . ۱ – دروغ در گفتار: درباره دروغ در گفتار – همان گونه که پیش از این بیان شد – باید گفت : هر زمان انسان خبرى مخالف را واقع را ابراز کند، به))دروغ در گفتار(( دچار شده است ؛ البته گاه انسان فقط در موقعیتى ویژه به سراغ دروغ روى مى آورد و در مواقع دیگر، مطابق واقع سخن مى گوید، و گاه خبرهاى مخالف واقع آن قدر از انسان به صورت گفتارى ونوشتارى و علمى سر مى زند که دروغگویى به شکل یک ویژگى و ))ملکه (( در او ظاهر مى شود. در این حالت ، فرد به خلق و خوى دروغگویى مبتلا شده است . در این زمان ، دروغ گفتن و خبرهاى خلاف واقع دادن ، رفتارى آسان مى شود؛ به گونه اى که شخص ، از رفتار زشت خود احساس نمى کند. شخصى که به خوى دروغگویى مبتلا مى شود، قلم ، زبان و رفتارش گرد محور دروغ مى چرخد؛ اما افرادى که صفت دروغگویى هنوز در وجودشان ، ملکه نشده است ، بلکه فقط بر اثر اضطرار و موقعیتى خاص ، دروغ گفته اند، اگر چه ریشه این دروغ یکى از رذایل نفسانى است ، مایه ناراحتى در وجودشان شده و خوشبختانه هنوز به خوى دروغگویى دچار نشده اند؛ البته در روایات هر دو صورت آن نکوهش شده است . امیر مؤ منان على (علیه السلام ) فرمود: لا شیمه اقبح من الکذب . هیچ عادت و خلقى زشت تر از دروغ نیست . شر الاخلاق الکذب و شر الشیم الکذب و اقبح الخلائق الکذب. دروغ ، بدترین خوى ها است . لیس الکذب من خلائق الاسلام . دروغ از خلق و خوهاى اسلامى نیست . کسى که با دین پیوند معنوى ، و ادعاى مسلمانى دارد، هیچ گاه به صفت زشت دروغگویى دچار نمى شود. میان روح و معنویت و خلق و خوى دروغگویى ناسازگارى وجود دارد. الکذب مجانب الایمان. دروغ ایمان را دور مى کند. این روایت از دروغ به صورت رفتار سخن مى گوید؛ ولى در روایت پیشین ، خلق و خوى دروغگویى مد نظر است ؛ بنابراین ، عمل دروغ اگرچه با یکى از رذایل نفسانى ارتباط دارد، آن گاه که به خوى و عادت طبیعى شخص ‍ تبدیل شود، زشت ترین ویژگى در وجود او مى شود و همین خصلت با بعد معنوى انسان ناسازگار است . کانال سخنرانی دلنشین @sokhanrani313