امیرالمؤمنین علیه السلام: «النَّاسُ أَعْدَاءُ مَا جَهِلُوا» «مردم نسبت به چیزی که به آن جاهل و نادان هستند دشمن هستند» (نهج البلاغه، حکمت 172). ایشون هم چون نادان و جاهل هستن با این واقعیت ها دشمنی میکنن اکثر دشمنی ها و کینه توزی ها بر اثر ندانستن حقیقت است. همین افرادی که دشمنی می کنند اگر حقیقت برایشان روشن شود جز عده قلیلی که توفیق هدایت ندارند دست از دشمنی و عداوت برمیدارند. این دشمنی از آنجا سرچشمه می گیرد که اولاً اشخاص جاهل و نادان احساس نقص در خود می کنند و همین احساس سبب می شود که نسبت به آنچه نمی دانند عداوت و دشمنی به خرج دهند و گاه حتی آنها را ناچیز و بی ارزش بشمارند تا از این طریق نقص خود را برطرف سازند. ثانیاً هرگاه انسان از اسرار چیزی بی خبر باشد به قضاوت عجولانه می پردازد و در این قضاوت عجولانه با آنچه نمی داند به دشمنی بر می خیزد. ثالثاً جهل همچون ظلمات است و انسان هنگامی که در ظلمات متراکم قرار گیرد هر شبهی از دور می بیند، به گفته بعضی از شارحان نهج البلاغه آن را حیوانی درنده یا گرگی خطرناک می پندارد و هر آوازی می شنود آن را نشانه حمله دشمنی می شمرد.