تبیین
⚡️🌷⚡️🌷⚡️🌷⚡️🌷⚡️ 🌷 ⭕️ چیست؟ (بخش سوم و پایانی) 💠عالم خلق و عالم امر 🔷به طور کلی در مطالعه آیات قرآنی، در جهان آفرینش دو پدیده، جلب توجه مینماید: یکی پدیده «خلق» که در مسیر سلسله علل و اسباب، قرار داشته و بر زمان و مکان، منطبق می گردد و مسیر تکامل را تدریجا می پیماید. دیگری پدیده «امر» که نشان دهنده ارتباط موجودات با خداوند می باشد، در این پدیده، تدریج وجود ندارد و تنها با اراده خداوند به طور آنی، موجود میگردد و اسباب و وسائل مادی در آن راه ندارد و در حقیقت پدیده و عالم امر که روح از آن عالم است، عالم موجودات غیر مادی است.[۱] 🔷مرحوم علامه طباطبائی(ره) در معنای «امر» در ذیل آیاتی که از تفسیر «المیزان» نقل کردیم، میگوید: «امر هر چیز، عبارت است از ملکوت آن چیز و برای هر موجودی، ملکوتی و امری است که در آیات ۱۸۵ و آیه ۷۵ سوره انعام و آیه ۴ سوره قدر به آن اشاره شده است.» مطابق آیات قرآن، هر دو پدیده یعنی پدیده مادی و قابل لمس یعنی «عالم خلق»، و پدیده های امری و مجرد غیر مادی، یعنی «امر و خلق» هر دو از جانب خداوند می باشد، چنانکه در سوره اعراف آیه ۵۴ میفرماید: «الا له الخلق و الامر؛ آگاه باشید که آفرینش و تدبیر جهان از آن اوست یعنی به فرمان او است». 🔷خداوند این معنی را در آیات دیگر از جمله آیه ۵۹ سوره آل عمران، نیز متذکر میگردد، به اینصورت که ابتدا خلقت آدم را ذکر و ارتباط آن را با خاک که یکی از اسباب آن است، بیان، سپس وجود آن را بدون ارتباط به چیزی با تعبیر «کن» یعنی «باش» خاطرنشان میسازد، پس کیفیت خلقت آدم به صورت تدریج، انجام پذیرفته، ولی نفخ روح به صورت غیر تدریجی و یا پدیده امر به وجود آمده، پس روح انسان به امر خداوند موجود گشته است و نظیر این آیه را خوانندگان می توانند در آیات ۱۲ تا ۱۴ سوره «مؤمنون» مطالعه نمایند. 🔷چنانکه در آیه ۵۹ سوره آل عمران ملاحظه میگردد، قرآن پیدایش پدیده روح را به عنوان کیفیتی متفاوت با مراحل قبلی، معرفی کرده است، یعنی جنین در ماه های اول دوره جنینی، دارای حیات و در حال رشد و نمو می باشد و موقعی که رشد به حدی رسید که ساختمان قلب، کامل گردید و شروع به طپش نمود و اعضای بدن کامل شد، حیات نباتی جنین تبدیل به حیات عالی تری گردیده، پدیده دیگری به نام روح و نفس، به وجود می آید و از آن تعبیر به کیفیت امری شده است. در روایت وارد از امام سجاد(ع) در تفسیر نورالثقلین[۲] به این حقیقت اشاره شده که حیات ابتدائی که بیشتر، جنبه نباتی دارد به کیفیت بالاتری که برای تعقل و زندگی مستقل آماده گردیده، تبدیل میگردد.[۳] 🔷پس، از آیات فوق استفاده میشود که موجودی محقق و مجرد از ناحیه پروردگار بوده، جسم نیست، زیرا به تعبیر مؤلف کتاب «رسالة النفسیة»[۴] «جسم قسمت پذیر بوده و روح، قسمت پذیر نیست، و روح عرض هم نیست، زیرا که عرض را به خود، قیام نبود و جان، اصل آدمی است و همه اعضاء، تبع وی است، عرض چگونه بود... ؟» جالب این است که مؤلف کتاب «رسالة النفسیة» فضل الله بن حامد حسینی، متوفای ۹۲۱ه.ق بعد از ذکر مطالب یاد شده، دو بیت شعر فارسی نیز در زمینه مورد بحث چنین سروده است: «سری است که جز نهفتنش نیست روان/ دری است نفیس و سفتنش نیست روا/ رازی که میان جان جانان منست/ دانسته نیست و گفتنش نیست روا» پی نوشت‌ها [۱] رساله نفسیه (فضل الله بن حامد الحسینی)، ص۲۷ [۲] ج ۱، ص ۵۴۰ [۳] بررسی مقدماتی اصول روانشناسی اسلامی، ج ۱، ص ۲۴ - ۲۵ [۴] ص ۲۷ و ۲۸ منبع: حوزه نت به نقل از مجله مکتب اسلام، شماره ۹،حسین حقانی زنجانی @tabyinchannel
1.1هزار مشاهده