اضافهٔ تشبیهی
تشبیهی است که در آن " مشبه " و "مشبه به" به هم اضافه شده باشند و در این صورت ادات تشبیه و وجه شبه، محذوف است. به اینگونه تشبیه در علم بیان، تشبیه بلیغ میگویند.
اضافهٔ تشبیهی، یک ترکیب اضافی(مضاف + نقش نمای اضافه + مضاف الیه) است که در آن بین مضاف و مضاف الیه رابطهٔ شباهت و همانندی وجود دارد.
مثال: چراغِ دانش: دانش مانند چراغ روشنگر است.
دانش: مشبه
چراغ: مشبهُُ به
مانند: ادات تشبیه
روشنگر: وجه شبه
در این تشبیه ادات و وجه شبه حذف شده
میماند مشبه و مشبه به که آنها را به هم اضافه میکنند که یک ترکیب اضافی درست میشود.
به این نوع اضافه، اضافه تشبیهی می گویند
🔹معمولاً مشبه، به مشبه به اضافه میشود مانند:
چشمهٔ معرفت
گاهی مشبهُُ به، به مشبه اضافه میشود مانند: لبِ لعل
مثالهای دیگر:
قدِ سرو: قد مانند سرو، بلند است.
لعلِ لب : لب مانند لعل، سرخ است.
هست " طومارِ دل " من به درازای ابد
برنوشته ز سرش تا سوی پایان: " تو مرو "
مولانا
طومارِ دل: اسم + نقشنمای اضافه + اسم
بنابراین ترکیب اضافی داریم.
دل: مشبه
طومار: مشبهُُ به
دل همچون طومار است ، بنابراین اضافهٔ تشبیهی داریم.
"درخت دوستی" بنشان که کام دل به بار آرد
"نهالِ دشمنی" برکن که رنج بی شمار آرد
حافظ
درخت دوستی: ترکیب اضافی
دوستی: مشبه، درخت: مشبه به
درخت دوستی: اضافهٔ تشبیهی
نهالِ دشمنی: ترکیب اضافی
دشمنی: مشبه، نهال: مشبه به
نهالِ دشمنی: اضافهٔ تشبیهی