(ع) ✅ سیره سیاسی رضوی 🔶 امام معصوم به عنوان یک پیشگام و الگوی دارای عصمت در همه زمینه‌ها و در هر زمان و مکان الگویی برای تمام بشریت هست. 🔷 در این یادداشت به گوشه‌ای از زندگی‌ سیاسی عالم آل محمد(ص) می‌پردازیم: 1⃣ استقلال سیاسی امام رضا عليه السلام با وجود این که به شدت تحت نظارت مأمون بودند و با توجه به این‌که خلیفه عباسی چاره‌ای جز تحميل ولایتعهدی به ایشان نمی‌دید، آن حضرت در پاسخ به اين خواسته مأمون، بدون توجه به فشارها و برخی فضاهای کاذب سیاسی، نسبت به پذیرش اجباری ولایتعهدی، شرایطی برای مأمون قرار دادند و خود مستقلاً تصمیم گرفتند. 2⃣ عدم همکاری با حاکمان جور حضرت رضا(ع) دستگاه مأمون را ظالم می‌دانستند، لذا از همکاری و کمک به گسترش و تحکیم قدرت نامشروع مأمون دوری نموده، و علی رغم تهدیدهای پیاپی مأمون این گونه تهدیدات تأثیری بر این موضع قاطع آن حضرت نداشت. 3⃣ حفظ عزت، کرامت و آزادگی پس از این‌که امام رضا(ع) با تهدیدات و فشارهای فراوانی از سوی مأمون مواجه گردیدند، برای مأمون در پذیرش این موضوع شرایطی تعیین نمودند، به این معنا که در دستگاه سیاسی حاکم، آن حضرت کسی را عزل و نصب نكنند و عملاً كارى را انجام ندهند و سنّت و شيوه‌اى را تغيير نداده و تنها به حکومت مشاوره بدهند و در مسیر اثبات حق ولایت خويش با حفظ آزادگی چنین فرمودند: مأمون چيزى به من نداده است و آن‌چه را به من پيشنهاد می‌كند حق من است. 4⃣ عدم إغواپذیری در مسائل سیاسی مأمون که شخصی فریبکار بود، همواره در برابر امام رضا(ع) چنین می‌گفت: «می‌خواهم خود را از خلافت عزل كنم و آن را به تو بسپارم و با تو بيعت نمايم». اما آنچه مأمون شعار می‌داد فقط جنبه تبلیغاتی و فریبکاری داشت و حضرت رضا(ع) به دور از این فضای کاذب و اغواگری‌ها، به وظیفه خود عمل نمودند. 5⃣ تبیین و روشنگری آن‌چه امام رضا(ع) تا لحظه شهادت بدان همت گماشتند، روشنگری در باب مسائل سیاسی و خلافت بود؛ به شکلی که تهدید مناظره بین ادیانی را به فرصتی طلایی برای تبیین اندیشه‌های اسلام ناب تبدیل نمودند. 6⃣ صراحت بیان امام رضا(ع) حقایق را به صراحت و بدون در نظر گرفتن برخی فضاها و مصالح کاذب سیاسی بیان می‌فرمودند، ایشان در بیانی خطاب به مأمون چنین می‌فرمایند: «اگر خلافت را خدا براى تو قرار داد، روا نيست لباسى را كه خدا در قامت تو راست كرد، بيرون كنى و به ديگران بدهى و اگر از تو نيست، چگونه آن را به من مى سپارى؟» در واقع این سخن حضرت نیز گویای این حقیقت است که مأمون حق خلافت را نداشته و آن را از اهل بیت(ع) غصب نموده است. 7⃣ مقاومت در برابر خواسته‌های نامشروع و عدم سازشکاری با دشمن امام عليه السلام با خواسته نامشروع مأمون به شدت مخالفت نموده و از پذیرش آن دوری نمودند تا این که مأمون از اهرم تهدید به قتل حضرت(ع) بهره جُست و ایشان را به پذیرش ولایتعهدی مجبور نمود، به عبارت دیگر امام رضا(ع) در مسائل سیاسی با مأمون اقدام به سازش و بیعت نفرمودند. 8⃣ رعایت اخلاق سیاسی امام رضا(ع) در تمام بیانات و واکنش‌های سیاسی خویش در قبال مأمون، به اصول اخلاق سیاسی پایبند بوده و از آن تخلف نفرمودند، به دليل این‌که هیچ‌گاه جهت دست‌یابی به اهداف خویش، به روش‌های ناصحیح و فریبنده متوسل نشده و یا این‌که به مأمون و دستگاه او اهانتی نکردند و اين مهم خود درس بزرگی است برای کسانی که می‌خواهند در اين راه اخلاق سياسی را مد نظر قرار دهند. 🔸 : مصطفی علیجان‌زاده 🆔 @tahlil_shjr