در روایتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آمده است: «عبادت داراى هفتاد جزء است، و کسب حلال، برترین جزء آن بشمار میرود».[1] و در روایت دیگر فرموده است : «العباده عشرة اجزاء تسعة أجزاء في طلب الحلال. عبادت ده جزء دارد كه نه جزء آن درآمد حلال است».[2]
در اینگونه احادیث باید به چند نکته توجه کرد:
1. عبادت دارای معنای گستردهای است و آن عبارت است از: نهایت تعظیم و بندگی در برابر خدایی که او فقط شایسته آن است. بنابراین، هر عمل و تفکری که در مسیر بندگی و تعظیم الهی باشد، عبادت محسوب میشود؛ لذا میتوان بیش از هفتاد عمل را برشمرد که به نوعی، عبادت به شمار میآیند و نیازی به ذکر تک تک آنها نیست.
2. این اعداد؛ احتمالاً عدد واقعی نیستند، بلکه منظور، زیادی اعمال (از باب مثال برای کثرت در اجزای عبادت)[3] است که شأنیت این را دارند که داخل در گستره معنایی عبادت شوند.
3. این دسته از روایات؛ بیانگر مراتب عبادت[4] و اهمیّت و تشویق کسب روزی حلال نسبت به دیگر موارد است؛ زیرا آنچه در نظام اقتصادى اسلام، بیش از هر چیز اهمیت دارد حلال بودن کسب و کار است امام صادق(عليهالسلام)»: لاتَدَعْ طَلَبَ الرِّزق مِن حِلِّهِ فَاِنّهُ عَوْنٌ لَكَ عَلي دينِكَ ، هيچگاه از تحصيل روزي حلال رو گردان مباش. مال حلال ياور و معين تو در حفظ دين و ايمان تو است [5] ؛ بدین معنا که به دست آوردن مال، از راهى که آزاد است و ممنوعیّت شرعى ندارد. به علاوه؛ تأثیر تربیتی تغذیه حلال در توفیق انجام اعمال و عبادات، بسیار زیاد است؛ لذا بر شخص مسلمان واجب است که در حدّ ضرورت و به قدر توان، کار کند و مخارج خود و خانوادهاش را تأمین سازد. اما شغل او باید مباح باشد و مالى را که صرف هزینههاى زندگى خود میکند، حلال باشد. قرآن کریم از طرفى به کسب حلال امر میکند و از طرفى از ضدّ آن؛ یعنى حرامخوارى و انجام کار نامشروع نهی میکند و آنرا پیروی از شیطان میخواند و میفرماید: «یا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلالاً طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ ؛ اى مردم! از آنچه در این زمین است (از انواع خوردنیها) حلال و پاکیزه بخورید و برخوردار شوید، و پیروى از گامهاى شیطان نکنید، که او براى شما دشمنى آشکار است».[6]
پی نوشت :
[1]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 180
[2]. بحارالأنوار، اسلاميه، ج2، ص184، ح6.
[3]. أخذا و عطاء و صرفا ص 203
[4]. همان.
[5]. وسائل الشیعه ، ج 12، ص 10
[6]. بقره، 168.
مطالعه بیشتر در :
https://www.ziaossalehin.ir/fa/tags/روزی-حلال