🔖 تاریخِ شَفاهیِ قُم🔖
🌀گذشتۀ سی متری ✏️سید حسن فاطمی موحد 🔹️سال ۱۳۴۵ در قم، خیابان سی متری متولد شدم و تا حدود سی سالگی در همان خیابان زندگی کردم. این خیابان در زمان تولدم هشت متری بود؛ هشت متری که سپس تبدیل به شانزده متری شد. 🔸️خانه‌ها از کوچۀ آقابقال تا هشت متری (هفت تیر فعلی) هنوز عقب نشینی نکرده بودند. پس از آن خانه‌ها تا ، زمین بیابانی و کشاورزی بود و به‌ندرت خانه‌ای وجود داشت. 🔹️در زمان برپایی انقلاب، شروع کردند به عریض‌تر کردن این خیابان، اما این پروژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی تکمیل و به «سی متری » تغییر نام یافت و تا خیابان خاکفرج کشیده شد. کیوانفر از دوران انقلاب است. 🔸️سال ۱۳۵۵ را به یاد می‌آورم که دیوار بیمارستان شهید بهشتی از بلوار شهید بهشتی تا بیست متری شهید ادامه داشت و شایع بود که می‌خواهند در آنجا بیمارستان بسازند. بیمارستان را پس از انقلاب ساختند. 🔹️آن زمان بلوار شهید بهشتی سامان نیافته بود، بلکه جاده‌ای خارج قم بود که به آن «جادۀ » می‌گفتند. بیست متری شهید بهشتی، «بیست متری » نام داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تا چند سال نام آن را به «» تغییر دادند و سپس به «شهید بهشتی» تغییر نام یافت. 🔸️خیابان شهید در جوار بیمارستان شهید بهشتی، وجود نداشت بلکه زمین بیابانی و باغ بود. سایۀ دیوار طولانی این بیمارستان، محل نوجوانان و جوانان غیر ظاهرالصلاح بود که حامل چاقو، پنجه بکس، زنجیر و... بودند و معمولا چند نفری حلقه زده قمار می‌کردند: قاب بازی، پاسوربازی، تیله بازی و ... . 🔹️کوچۀ «» به موازات کوچۀ ، همچنان پابرجاست. در زمان کودکی ما جویی به عرض تقریبی یک متر از میان آن می‌گذشت و زن‌ها در آن، لباس و ظرف می‌شستند. کوچه‌های رهبر و نیز ساخته شده بودند اما کوچۀ رهبر قدیمی‌تر است. 🔸️پیش از تولدم، در خانه‌ها آب انبار بود و آب آن از طریق جوی کوچه تأمین می‌شد. هم‌زمان با تولدم لوله کشی آب آمد، اما در محلۀ ما یک «» نصب شد برای برداشتن آب. فشاری لوله‌ای حدود یک متری بود که به آب لوله کشی متصل بود و برای برداشتن آب از آن، را زیر شیر می‌گذاشتند و سپس با فشردن شیر آن، آب در ظرف ریخته می‌شد. 🔹️امامزاده در انتهای سی متری کیوانفر دارای صحن و سرایی قدیمی و قبرستان بود و قبرها تا بیرون صحن ادامه داشت. سه چهار سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، صحن‌های را تخریب و جزء خیابان کردند و قبرهای بیرون امامزاده نیز جزء خیابان شد. 🔸️پیش از انقلاب، خیابان امام خمینی، «خیابان » و میدان امام خمینی، «میدان » نامیده می‌شدند اما خیابان خاکفرج، و کوچه‌های فردوسی، رهبر، جوبْ کَمِدون، آقابقال، شیخ مهدی و نایب حسین هنوز به همان نام‌های پیش از انقلاب، شهرت دارند. 🔹️دورۀ ابتدایی را در دبستان نهم آبان خواندم که پس از انقلاب، آن را «» نامیدند. سه سال راهنمایی را در مدرسۀ کریمی گذراندم. پس از پیروزی انقلاب نام آن را به «» تغییر دادند. 🔸️پس از چند سال دیگر، نام آن به «دکتر بهشتی» تغییر یافت. در سال‌های اخیر با پیگیری‌های خویشاوندان مرحوم کریمی، نام آن مدرسه به «» تغییر یافت. منبع: قم‌شناسی 🔗به کانال بپیوندید: @tarikhqom
2.2هزار مشاهده