#سداب
👈به فتح وضم اول وفتح دال مهمله ومعجمه والف وبای موحده.
👈اسم عربی است ونیزبه عربی ذفری وبه یونانی فیجن وسفاین وافعاین وطرطفش وقیخافیون.
👈 وبه رومی فیعالس وفیغانون،به لغت تنکابن ودیلمی پیم وبه سندی سدا وبه هندی ساتول.
👈 وساتری وسدامت گویند ودربنگاله تتلی نامند وآن نباتی معروف است،
👈بستانی وبری درخت بستانی آن تابه دو ذرع باشاخه های بسیار که از ساق کوتاه بسیار سبز برآید وبر آن غبارمایل بااندک سفیدی وپرشاخ وبرگ آن ریزه وبرآن شعب مثل شاخه هاوبراطراف شاخه های آن روس کوچک برگ آن شبیه به برگ تمرهندی.
🌻 وبسیاربدبو وگل آن زرد وتخم آن درغلافی وسه عددبه هم پیوسته مثلث شکل وشاخه هاکمتر وبدبوترازبستانی.
🌻 وتخم آن بعدازپختگی زرد گردد .
✍وگویند که تخم بری سیاهترازحرمل(اسپند) بودونوعی ازبری است،
🌻شبیه به بستانی آن رابه یونانی مولی گویند .
🌻وآنرابه یونانی شاشاوبه رومی فیمابون واغبریون نامند ودرخت آن ازیک بیخ برآید شاخه های اوبسباروبرگ آن درازتر ازبستانی وگل آن سفیدوروْس آن بزرگترازبستانی.
🌻 درآن تخم مایل به سرخی مثلث، 🌻زوایابسیارتلخ،ونیزکه خوردن آن خوب نیست 🌻ومستعمل آن برگ بستانی سبزتازه تیزبواست
✅طبیعت رطب محلی گرم وخشک دردوم.
📚 وبه قول جالینوس درسوم ویابس آن گرم وخشک، درسوم ودرچهارم.
📚 به قول گیلانی:سداب رطب درحرارت ویبوست ازیابس(خشکی) ضعیف است به سبب تحبیل رفتن رطوبت.
🌻 پس بعد خشک شدن ناچارا دریبوست قوی گردد.
🌻وحرارت 🔥به جهت قلت اجزای سرد درآن هنگام شدید گردد.
🌻 وچون به خشک شدن تحلیل شود به جوهرنبات بسیارکم گردد وازقلت بارد(کم بودن سردی)استیلای حار اشتداد (گرمای شدید غالب میشود)
🌻 وحرارت سداب درجوهر ارضی(گوهر خاکی)است.
🌻فلهذا به خشک شدن بسیارتحلیل نمیشود وگل سرخ🌺 چنین نیست.
⬅️زیرا که اکثر حرارت آن به جوهر هوایی است وبدین سبب کم میشود .
🌹وچون گل سرخ خشک گردد بنابرتحلیل آن فلهذا گل سرخ خشک درحرارت کمتر ازرطب آن است وحرارت سداب قوی است.
✅وهمچنین یبوست آن.
پس جمیع عمل سداب تابع حرارت ویبوست است.
✅وتخم آن گرم وخشک.درسوم ودوم نیزگویند.
📚وگیلانی گوید:حق آن است که آنچه درزمین گرم رویدگرم وخشک وصمغ آن گرم وخشک است مگر آنکه خشکی آن کمتر ازگرمی آن باشد
📚.ولهذا بعضی گرم وبعضی خشک نوشته اندوصمغ آن قویتر ازنبات آن
🌻.وآن مقطع محلل اخلاط غلیظه مفتح مدر(باز کننده ادرار آور) مقشی ریاح به غایت مجفف(خشک کننده) متقی عروق مفرح قابض وبا تریاقیت(پادزهری) است.
🌻 ودرمعاجین کبار(معجون هال بزرگ)داخل شود .
🌻وخاییدن (جویدن) برگ آن بوی سیروپیاز ازدهان👄 ببرد وچون محلی آن را درنبیذها (سوراخ بینی) داخل کنند اوراخوشبو کندوباعث سکر(پرکردن ) قوی گردد .
🌻واصلاح او واخراج او ازبدن به سرعت نماید ونوشیدن وضماد صمغ آن محلل اورام صلبه(ورمهای سخت)است.
🌻وچون بری (تراشیده)آن بانمک 🍚کوفته برعضوضماد سازندبرآن ورم گرم پیدا کند
🌻.وچون باحنازیر گلو وزیربغل گذارند تحلیل نماید وصمغ آن درجمیع این قویتراست.
⬅️.وبانطرون بهق ابیض(لکه پیسی)ونتوءصلب(بیرون آمدن های سخت)وزگیل وتوثه (آبله شبیه توت دررحم)راببردو..
🌻وطلای با قیروطی مرتب به روغن مورد وورم بثور (ورم کوچک)را نفع دهدولطوخ(داروی که به بدن میزنند)آب افشرده محلی باسرکه وسفید آب وروغن گل جمره ونمله مزمنه(موذی وکهنه) رانافع است .
✅وآن فالج ورعشه (لرزش)وتشنج واسترخای عصب (ضعف اعصاب) رانافع بود.چون یک درم آن تنها وباگلقند خورندوبر آن مداومت نمایند.
✍ وبه قول شیخ خوردن وضمادکردن به عسل🍯 نافع فالج(فلج) واوجاع مفاصل(درد مفاصل) است.
🌻ومالش این روغن وشرب(خوردن) این به عسل🍯 اوجاع اسافل بدن (درد های پایین بدن)ومفاصیل (ومفصل ها)را بالغ النفع است
🌻.وروغن آن به قول شیخ ✍محلل حارمسخن(حل کننده واز بین برنده گرمای شدید) است وبه غایت محلل نفخ(از بین برنده نفخ)وآن مثل روغن غار است.
🌻وگرم زیاده ازآن وهردومانع دردهای مزمنه (دردهای مزمن)ومحلل ریاح(حل کننده بادها)اندوچکاندن آن مفتح سده(باز کننده انسداد) گوش .👂
🌻ومزیل برودت(زایل کننده سردی)آن وبرای دردهای سر(سردرد) کهنه نیکو است.وایضا..