تدابیر هاضمه و دستگاه گوارش:
در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده:
📜متن روایت: «...أَعْلَمُ أَنَّ الْمَعِدَةَ بَیْتُ الدَّاءِ وَ أَنَّ الْحِمْیَةَ هِیَ الدَّوَاءَُ...»
📝ترجمه:
«...بدان که همانا معده خانهی بیماریهاست و همانا پرهیز خودش درمان است...»
📚بحارالانوار/ج ۵۸/ص ۳۰۷
✳️این حدیث بیانگر اهمیت معده و دستگاه گوارش برای بیماری و درمان است. به طوری که ریشهی تمام بیماری ها در معده لانه میکند. بنابراین با خراب کردن لانهی آنها جایی برای ماندن بیماری در بدن باقی نگذاشته ایم و پس از درمان، اگر تدابیر معده را رعایت کنیم، دیگر هیچ بیماری ای در بدن لانه نمیکند.
✳️باتوجه به کثرت احادیث در مورد معده ما در اینجا از آوردن عین متن احادیث خودداری کرده و به نکاتی که ائمه گفته اند میپردازیم:
1⃣پرهیز راس درمان است. بنابراین باید در درجه اول مسلما از چیزهایی که خوردنی نیست بپرهیزیم. که در اینجا به اختصار به چند مورد اشاره میکنیم: تمام خوراکیهای تراریخته، روغن بازاری و آفتابگردان و همه روغنهای کارخانهای، نمک بازاری، آب کلردار، نانهای نانوایی و کارخانه ای، چای سیاه و سبز و سفید و مورچهای، هرگونه فست فود و سوسیس و کالباس و نوشابه و دلستر و...، ظروف آلومنیومی و چدنی و تفلون، مسواک پلاستیکی و خمیر دندان شیمیایی و...
2⃣دوم پرهیز از آداب غلط غذاخوردن. بنابراین:
۱-هرگز قبل از اینکه گرسنه بشوید غذا نخورید.
۲-هرگز قبل از اینکه تشنه بشوید چیزی ننوشید و اگر هم شدید، حتی الامکان کم بنوشید.
۳-غذایتان را حتما طبق مطلب گذاشته شده در کانال دو وعده کنید.
۴-بر سر سفره حتما دو زانو بنشینید به گونه ای که بدن خود را روی ران چپ بیندازید که با این حالت معده و روده در بهترین حالت خود برای ورود غذا قرار میگیرند. البته باید صاف بشینید.
۵-تا جای امکان پشت میز غذا نخورید.
۶-تا جای امکان با دست راستتان غذا بخورید.
۷-غذا را داغ نخورید و بگذارید تا خوب خنک شود و سپس میل کنید اما نگذارید تا سرد شود.
۸-لقمه ها را چه با قاشق چه با دست، کوچک بردارید و هر لقمه را حداقل ۴۰ بار بجوید. اینکار باعث میشود تا خیلی زودتر احساس سیری کنید و همچنین موجب راحتی در هضم غذا نیز خواهد شد و شاید کل مشکلات معده با رعایت همین نکته درمان شود.
۹-فقط یک سوم معده را از غذا پر کنید یعنی چیزی حدود ۳۳۰ گرم. که تقریبا برابر است با دو کفگیر برنج + دو ملاقه کوچک خورشت. میتوانید از ترازو هم استفاده کنید.
۱۰-اگر بیشتر از یک سوم از معده را از غذا پر کنید نه تنها فایده ای ندارد بلکه همان مقدار قبلی را هم نابود میکند.
۱۱-به هیچ وجه نگران گرسنگی خود نباشید چون با زیاد جویدن اولاً زودتر احساس سیری میکنید ثانیاً اینکه معده پیام سیری را حدودا ۲۰ دقیقه دیرتر به مغز میرساند. بنابراین پس از ۲۰ دقیقه از اتمام غذا خوردنتان احساس سیری خواهید کرد.
۱۲-با رعایت این دستورات قاعدتاً قبل از سیر شدن و باوجود اشتها از غذا دست خواهید کشید مگر اینکه مشکل اشتها داشته باشید.
۱۳-به هیچ وجه بین غذا آب و نوشیدنی نخورید.
۱۴-اگر غذایتان گوشتی و چربی بود تا یک ساعت بعدش آب نخورید. و پس از گذشت یک ساعت آب جوشیده ولرم میل کنید. و خوردن آب خنک را تا دوساعت پس از غذا به تاخیر بیندازید.
۱۵-اگر غذا گوشتی و چربی نبود میتوانید بلافاصله بعد از آن حتی به مقدار زیاد هم آب سرد چشمه بنوشید که یا تازه بوده یا در کوزه سرد مانده باشد. ولی آب های لوله کشی را تا دو ساعت پس از غذا هم نخورید و پس از دو ساعت هم حتما جوشیده باشد که یا داغ مصرف کنید (فاتر) یا سرد. البته ترجیحاً با روش کوزه آن را تصفیه کنید.
۱۶-در حین غذاخوردن صحبت نکنید و با دهان نفس نکشید. اگر در تنفس از طریق بینی مشکل دارید حتما خود را درمان کنید.
۱۷-با کمال آرامش و طمأنینه اقدام به غذاخوردن بکنید و از هرگونه استرس و عجله و تماشای فیلم یا صحبت با تلفن و... بپرهیزید.
۱۸-حتما دعای قبل از غذا که برای در امان ماندن از ضررهای آنست را قبل از غذا بخوانید تا هرگونه ضرر احتمالی آن به شما نرسد. (دعا برای ضررهای احتمالی یا اجباری است نه ضررهایی که قابل ترک است)
۱۹-قبل از غذا حتما به اندازهی سه نوک انگشت نمک دریا بخورید و بعد از اتمام غذا خوردن هم حتما یک ته استکان سرکه طبیعی انگور میل کنید که بسیار در هضم کمک میکند و خواص بسیار زیادی دارد. قبل از قورت دادن سرکه خوب آن را در دهان بچرخانید تا هنگام قورت دادن گلو را نسوزاند. البته برای بعضیها نمک یا هاضوم تجویز میشود.
۲۰-پس از اتمام غذا خیلی آرام روی زمین به پشت دراز بکشید و دوپایتان را جمع کنید و پای راست را روی پای چپتان بگذارید و حداقل ۵ دقیقه به همین حالت بمانید. زیر سر و پایتان هم چیزی نباشد. کسانی که معده ضعیفی دارند مدت دراز کشیدن را بیشتر کنند.